به‌نظر گذر از این شرایط برای رسیدن به وضعیت باثبات و با مشکلات کمتر، نیازمند بررسی‌های کارشناسی و دقیق است که شنیدن نظرات کسانی که به‌طور مستقیم در این بخش مشغول فعالیت هستند، پیش‌نیاز آن به‌شمار می‌رود. به‌تازگی براساس انتقادهایی که ازسوی جامعه تولیدکنندگان کفش درباره روند تحویل مواد اولیه مطرح شده، پتروشیمی‌ها تمایلی به تحویل مواد اولیه به فعالان این صنعت ندارند و در اصل این‌گونه عنوان میشود که خلاف آنچه تعیین شده اولویت تولید داخل نیست، بلکه اولویت برای صنعت پتروشیمی، صادرات است.
روزنامه صمت با این رویکرد که بدون جانبداری صدای تولیدکنندگان کفش باشد تا مشکلی از مشکلات‌شان برطرف شود، با برخی از فعالان صنعت کفش گفت‌و‌گویی داشته که در ادامه می‌آید.
سهمیه‌های نامتعارف، گلوگاه صنعت کفش
محمد اخوت، فعال صنعت کفش در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: بیشترین مشکلات صنعتگران در صنعت کفش در زمینه تامین مواد اولیه، مربوط به سهمیه‌هایی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت اختصاص می‌دهد.
اخوت افزود: برخی از واحدهای تولیدکننده کفش به‌صورت صوری فعالیت دارند؛ یعنی تولید به‌‌معنای واقعی ندارند، اما سهمیه مواد اولیه‌ای که دریافت می‌کنند، حتی برخی مواقع بیشتر از واحد صنعتی است که تولید واقعی دارد و اشتغال ایجاد کرده و با تمام سختی‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
وی ادامه داد: کارشناسی اشتباه منجر به این شده که به واحدهایی سهمیه مواد اولیه تعلق گیرد که تولیدی ندارند و صرفا واسطه‌گری می‌کنند و با قیمت‌های بالا، مواد اولیه‌ای را که به‌ظاهر سهمیه تولیدشان است در بازار به تولیدکنندگان حقیقی که نیاز به این مواد دارند، عرضه می‌کنند.
این فعال صنعت کفش اظهار کرد: واسطه‌ها مواد اولیه را در بازار آزاد، به چند برابر قیمت می‌فروشند و به‌نوعی سوداگری و دلالی شکل می‌گیرد که آثار بسیار مخربی بر تولید دارد و در بلندمدت صنعت کفش را دچار چالش‌های اساسی خواهد کرد و چه‌بسا منجر به تعطیلی برخی از آنها شود. البته در حال حاضر هم هستند تولیدکنندگانی که تحت‌تاثیر این شرایط، کارگاه خود را تعطیل کرده و عطای تولید را به لقای آن بخشیده‌اند.
وی افزود: سهمیه به دست تولیدکننده می‌رسد، اما او همواره در روند دریافت مواد اولیه با دو مشکل مواجه است؛ یکی اینکه سهمیه‌ای که به او تعلق پیدا می‌کند، بسیار کمتر از مواد اولیه موردنیاز است، ضمن اینکه به واحدی که فعالیت صوری دارد، چند برابر سهمیه داده میشود.
اخوت اظهار کرد: عدم‌کارشناسی، نبود نظارت درست و توزیع نامناسب باعث شده مواد اولیه به مقدار لازم و در زمان نیاز به دست تولیدکننده نرسد و در مقابل بازار دلالی شکل بگیرد که در آن تولیدکننده واقعی سردرگم است و چاره‌ای ندارد؛ جز اینکه هزینه بالایی بپردازد تا بتواند کمبود سهمیه‌اش را جبران کند.
این فعال صنعت کفش درباره این شائبه که کمبود مواد اولیه متاثر از اولویت دادن به صادرات این مواد است را رد کرد و در ادامه گفت: مواد اولیه توزیع میشود، اما به دست تولیدکننده واقعی نمی‌رسد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: انجام کار کارشناسی برای تعیین میزان سهمیه‌ها در بخش تامین مواد اولیه می‌تواند راهکار مناسبی باشد تا بازار واسطه‌گری از بین برود و چالش بخش تولید در این زمینه کم شود که امری شدنی است و به‌راحتی وزارت صنعت، معدن و تجارت با کار کارشناسی دقیق و بازرسی می‌تواند این بازار را بسامان کند.
وزارتخانه، مرجع تعیین سهمیه
اخوت ادامه داد: بهتر است وزارت صنعت، معدن و تجارت، ظرفیت این واحدها را بسنجد و بازرسی‌های دوره‌ای و سرزده انجام دهد، چون وزارتخانه مرجع توزیع‌کننده مواد اولیه است و می‌تواند با نظارت، بازرسی و کنترل دقیق بخشی از مشکلات صنعت کفش در تامین مواد اولیه را برطرف کند.
اخوت درباره وضعیت عرضه مواد اولیه پتروشیمی‌ها در بورس اظهار کرد: عرضه مواد اولیه پتروشیمی‌ها در بورس برای بازار مفید است، چون این کالاها تخصصی هستند و عرضه آنها در بورس برای بازار و اقتصاد کشور مزیت دارد.
در این بخش مشکلی نداریم و مشکل اصلی ما در تامین مواد اولیه این است که سهمیه‌بندی به‌درستی انجام نمی‌شود و به‌تبع آن، به دست تولیدکننده حقیقی نمی‌رسد. همان‌طور که بیان شد، واحدهایی با ظرفیت تولید صوری و تولیدکننده‌نما با استفاده از خلأهایی که از نبود بازرسی دقیق و کارشناسی ایجاد میشود، مواد اولیه را طبق سهمیه تولیدکننده و با همان قیمت خریداری می‌کنند و زمانی که بازار دچار کمبود است با قیمت بالا گاه تا ۲ برابر توزیع می‌کنند.
وی افزود: برخی از واحدهای صوری اگر هم فعالیت دارند، بسیار کمتر از سهمیه‌ای که به آنها تعلق می‌گیرد، مواد اولیه مصرف می‌کنند. تمام این خلأها به مشکلات سهمیه‌بندی بدون بازرسی و نظارت برمی‌گردد.
این فعال صنعت کفش خاطرنشان کرد: تولیدکننده مواد اولیه را به‌سختی دریافت و با ارزش‌افزوده تبدیل به کفش می‌کند، منتظر مشتری می‌نشیند و در نهایت سود این بازار برای دلال و واسطه‌گر است.
اخوت در پایان تاکید کرد: متولی سهمیه‌بندی درست مواد اولیه، وزارت صنعت، معدن و تجارت است، نه بورس و نه پتروشیمی. بورس یک سامانه است و طبق سهمیه‌ای که برایش تعریف‌شده کالاها را توزیع می‌کند و برای پتروشیمی هم طرف مقابل فرقی ندارد. ما در این بخش مشکل فرآیندی و وجود امضاهای طلایی را هم داریم که با بازرسی‌های سرزده و سهمیه‌بندی درست ازسوی نهاد متولی، این مشکل برطرف خواهد شد.
مواد اولیه به دست تولیدکننده می‌رسد، اما با قیمت بسیار بالا
حسن بدرلو، فعال صنعت کفش نیز در این باره در گفت‌و‌گویی با صمت گفت: مشکل ما نرخ ارز و نوسانات آن است که باعث گرانی مواد اولیه شده و در نهایت فعالیت تولیدکننده را از صرفه اقتصادی خارج کرده است.
بدرلو در ادامه گفت: افزایش نرخ دلار، بهای مواد اولیه را صعودی می‌کند که در نهایت قیمت‌تمام‌شده را برای تولیدکننده بالا می‌برد و در مقابل کاهش ارزش پول و به تبع آن کاهش قدرت اقتصادی مصرف‌کنندگان را از بازار دور خواهد کرد که در برخی از موارد برای تولیدکننده چاره‌ای جز تعطیلی باقی نمی‌ماند.
وی افزود: در شرایط یادشده، برخی تولیدکنندگان با کوچک کردن واحد تولیدی خود، تمام تلاش‌شان این است که فعلا چراغ واحدشان روشن بماند که البته کاری سخت و پر از چالش است.
بدرلو خاطرنشان کرد: اینکه مشکل تامین مواد اولیه را فقط به نحوه عرضه ازسوی پتروشیمی‌ها نسبت بدهیم، درست نیست. در این زمینه، واقعیت این است که مواد اولیه چه وارداتی و چه تولید داخل، مدام تغییر نرخ دارند که بیشتر هم متاثر از نرخ دلار است. متاسفانه به‌‌خاطر ساختار اقتصادی کشور، نرخ دلار بر تمام اقلام و بخش‌ها تاثیرگذار است.
وی اظهار کرد: صنعت کفش هم متاثر از شرایط توصیف‌شده، باید مواد اولیه موردنیازش را با قیمت‌های بالا تهیه کند و در چند سال اخیر مدام شاهد روند صعودی قیمت‌ها در تمام بخش‌ها از مواد اولیه تا نیروی انسانی و… هستیم که شرایط را روزبه‌روز برای صنعتگر سخت و سخت‌تر می‌کند.
این فعال صنعت کفش اظهار کرد: باتوجه به شرایط اقتصادی که کشور دارد، بعید است مشکلات تامین مواد اولیه به‌زودی برطرف شود، چون این مشکلات مربوط به میزان توزیع نیست و بیشتر مربوط به نرخ مواد اولیه، کاهش قدرت خرید و نوسانات نرخ دلار است. گرانی مواد و اینکه بازار راکد است، صنعت کفش را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است. اگر به تولید اعتقاد داریم و در شرایط کنونی تولید داخل مهم است باید هر چه سریع‌تر مشکلات مربوط به صنعت کفش به‌عنوانی صنعت ارزآور که ظرفیت بسیار بالایی در ایجاد ارزش‌افزوده دارد، برطرف شود.
وی ادامه داد: مواد اولیه به‌دست تولیدکننده می‌رسد، اما با قیمت بسیار بالا که در نهایت قیمت تمام‌شده محصول را بالا می‌برد و از سوی دیگر در بازار چون قدرت خرید مردم کم شده، تقاضا هم نیست و این‌گونه است که تولیدکننده کفش بازار ندارد و در بلندمدت توان ادامه فعالیت نخواهد داشت.
رکود بازار همزمان با مشکلات دیگر باعث ایجاد فشار مضاعف بر تولیدکنندگان شده و قیمت‌ها به‌شکل سرسام‌آوری افزایش یافته است.
این فعال صنعت کفش در پایان اظهار کرد: متاسفانه صدای تولیدکننده به جایی نمی‌رسد، اما واقعیت این است که صنعت کفش و تولیدکنندگان این صنعت، نیاز به حمایت جدی و فوری دارند.
از متولیان امر درخواست داریم صحبت‌های ما را بشنوند و راهکاری بیندیشند تا زحماتی که طی سال‌ها برای این صنعت کشیده شده از بین نرود. متاسفانه راهکارها فقط در حد حرف است، اما این صنعت برای رهایی از وضعیتی که در آن گرفتار شده، فقط نیاز به عمل دارد و بر این باورم که حتی گامی کوچک می‌تواند کمکی به تولید کشور باشد.
سخن پایانی
در دورانی که اقتصاد کشور شاید به اجبار باید از وابستگی به درآمدهای نفتی رها شود، تاکید شده صنعت کفش از جمله صنایعی است که می‌تواند در بازارهای صادراتی حرفی برای گفتن داشته باشد و به‌راستی هم این توانایی بالقوه در صنعتگران ما نهفته است تا بتوانند در بازارهای جهانی محصولاتی با استاندارد بالا، باکیفیت و البته رقابتی عرضه کنند؛ اما برای رقابتی کردن صنعت کفش در بازارهای جهانی ابتدا باید زیرساخت‌های آن را در داخل کشور توسعه داد که بخش مهم این زیرساخت‌ها در حوزه تامین مواد اولیه است، سپس به فکر ارزآوری و ظرفیت‌سازی برای آن بود. تا زمانی که این صنعت در داخل گرفتار مشکلات تولید است، اینکه بخواهیم در بازارهای صادراتی بدرخشد، هدفی دور از دسترس خواهد بود.
چگونه می‌توان از صنعتی که در تامین نیازهای نخستین خود برای تولید وامانده، انتظار توسعه و تولید رقابتی را داشت. با وجود آنکه بخشی از مواد اولیه موردنیاز صنعت کفش در داخل تولید میشود، عرضه آن به‌درستی انجام نمی‌شود و با قیمت بالا و با دشواری و مشکلات متعدد به دست تولیدکننده می‌رسد و همین امر باعث میشود سرمایه در گردش و تامین مالی در صنعت با چالش مواجه شود.
دلیل اصلی این مشکل هر چه که هست، فرقی ندارد، مهم این است که با کنکاش درست موانع شناسایی و برطرف شوند. صمت نیز با افتخار منتظر دریافت نظرات شماست تا در گره‌گشایی از مسیر تولید سهمی داشته باشد و به وظیفه رسانه‌ای خود عمل کند.
منبع: روزنامه صمت
