سیستان و بلوچستان دارای ظرفیتی عظیم در حوزه صنایع دستی است که در شرایط کنونی می‌تواند به توسعه استان و معیشت خانوارها کمک بسزایی کند
به گزارش مجله اخبار صنعت چرم و کفش به نقل از ایرنا یکی از سنت‌های ایران باستان که به‌عنوان یک هنر منحصربه‌فرد در کل جهان شناخته شده صنایع دستی است که در فرهنگ ایرانیان حفظ و نسل‌به‌نسل منتقل شده است.
هنرهایی که شاهکارهای واقعی هستند و هر کدام تاریخ خاص خود را دارند؛ یکی از این هنرها چرم دوزی است که به خاطر سابقه طولانی تولید چرم در ایران قدمت زیادی دارد.
نگاهی به آثار باستانی نشان می‌دهد که ایرانیان در حدود یک‌هزار و ۵۰۰ سال قبل از میلاد از چرم برای ساختن کفش، لباس و سلاح استفاده می‌کردند.
تولید انواع مصنوعات چرمی و تزیین آن‌ها به روش‌های مختلف از جمله سراجی، سوزاندن، معرق‌کاری، نقاشی و گلدوزی از دیگر صنایع‌دستی در این عرصه به شمار می‌روند.
صنایع دستی ایران علاوه بر سابقه تاریخی هفت هزار ساله از تنوع، جذابیت و زیبایی خاصی برخوردارند که می‌توانند به عنوان یکی از تولیدات مهم هنرمندان ایران زمین در توسعه گردشگری و مبادلات فرهنگی بین‌المللی نقش به سزایی ایفا کنند.
هنرهای دستی هر کشور بازگوکننده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی آن و نمادی از هویت ملی اقوام است که می‌تواند عامل مهمی در شناساندن فرهنگ و تمدن ملل مختلف و نیز هویت بخشی به نسل‌های آینده هر کشور باشد و همین امر حفاظت و صیانت از این هنرها و صنایع را به یک الزام بی‌چون و چرا تبدیل می‌کند.
اگرچه وجود رقابت در بازار موجب ایجاد تعادل در قیمت، امکان حق انتخاب برای مصرف‌کنندگان و نیز گرایش تولید به سوی بهبود کیفیت می‌شود اما در شرایطی که هنوز حیات و تداوم موجودیت یک هنر صنایع دستی در خطر نابودی و فراموشی است و حمایت، رمز ماندگاری آن محسوب می‌شود دیگر رقابت و ضرورت وجود آن بی‌معنی به نظر می‌رسد.
صنایع دستی ایران علاوه بر سابقه تاریخی هفت هزار ساله از تنوع، جذابیت و زیبایی خاصی برخوردارند که می‌توانند به عنوان یکی از تولیدات مهم هنرمندان ایران زمین در توسعه گردشگری و مبادلات فرهنگی بین‌المللی نقش به سزایی ایفا کنند
صنایع دستی به عنوان یکی از ظرفیت‌های غنی سیستان و بلوچستان نمادی از همت و توانمندی زنان هنرمند این دیار کهن راهی برای فعال شدن کارگاههای خانگی و توسعه مشاغل خرد و حرکت به سمت اقتصاد مقاومتی است.
زنان همواره در عرصه‌های مختلف به ویژه کارهای دستی که از ذوق و سلیقه و ظرافت سرچشمه می‌گیرد، پیش تاز بوده‌اند و این هنر و خلاقیت همواره سبب خودباوری آنان در ایجاد اشتغال و کسب درآمد شده است.
صنایع دستی یکی از صنایع وابسته به طبیعت هر منطقه‌ای است زیرا مواد اولیه مورد نیاز برای این هنر باستانی در اطراف محل زندگی افراد هر منطقه یافت می شده و از این رو با توجه به اقلیم متنوع سیستان و بلوچستان صنایع دستی مختلف و گوناگونی در آن وجود دارد.
میراث فرهنگی، اقتصاد صنایع دستی و گردشگری به یکی از پایه‌های ثابت و ارکان اصلی در دنیای تجارت امروز تبدیل شده و نقش موثری در توسعه و اقتصاد کشورها دارد.
صنایع دستی به عنوان مکمل بعضی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری که تبلور عینی فرهنگ و هنر بومی مردم است، می‌تواند عامل مهمی در شناساندن فرهنگ و تمدن و جذب گردشگران داخلی و خارجی باشد.
این هنر با ذهن خلاق هنرمندانی توانا و خوش ذوق و با تمام عظمت، فرهنگ و اسطوره های هر منطقه از ایران بزرگ را به زندگی امروز ایرانیان و جهانیان پیوند می‌زند. در این میان سیستان و بلوچستان نیز دارای صنایع‌دستی متنوع و جذاب بی‌نظیری است که حاصل ذوق و خلاقیت ذهن و دستان توانای زنان و مردان هنرمند این خطه است.
زنان سیستانی و بلوچ، بانوانی صبور، بردبار و با ذوقی سرشار و دستانی توانا بیشتر وسایل خانه را خود در زیباترین شکل درست می‌کنند و از تهیه پارچه، دوخت و تزیین پوشاک و بافت نفیس‌ترین نقوش بر فرش، گلیم و جاجیم و از خاک و گل آثار زیبایی خلق می‌کنند که از دوران باستان تاکنون ادامه داشته و همه نشانگر هنر ناشناخته زنان این استان است.
تلفیق سوزن دوزی با چرم از زیباترین کارها در حوزه هنرهای تلفیقی
فائزه ازبک یکی از کارآفرینان در عرصه هنرهای صنایع دستی از نوع چرم در شهرستان هیرمند در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهارکرد: چرم دست دوز هنری بسیار زیبا است که بعد از پارچه پر مصرف‌ترین موارد در ساخت و دوخت لباس و کیف را به خود اختصاص داده است.
وی با اشاره به سابقه ۹ ساله فعالیت خود در این زمینه، گفت: این هنر را در شیراز فراگرفته و اکنون مدت یکسال است که در سیستان و بلوچستان با راه‌اندازی یک کارگاه در شهرستان هیرمند اقدام به تولید انواع کفش، کیف، دستبند، کمبند، دیوار کوب و جا کلیدی می‌کند.
این بانوی کارآفرین با بیان اینکه تلفیق سوزن دوزی با چرم در سیستان و بلوچستان یکی از زیباترین کارها در حوزه هنرهای تلفیقی است، ادامه داد: در این عرصه محصولات متنوعی تولید و به بازارهای اقصی نقاط کشور ارسال می‌شود.
وی از متولیان امر افزایش حمایت‌ها از صاحبان و هنرمندان فعال در حوزه صنایع دستی را خواستار شد و افزود: اگر نمایشگاه‌هایی طلایه‌داران بسیج یا نمایشگاه‌هایی که میراث فرهنگی برای صنعتگران دایر می‌کند به صورت منظم برگزار شوند، می‌تواند بازار فروش و عرضه و معرفی محصولات هنرمند را تا حد زیادی تضمین کند.
ازبک تأکید کرد: با توجه به اینکه در این برهه از زمان کاربران زیادی در شبکه‌های اجتماعی در حال فعالیت هستند، بهترین گزینه برای فروش محصولات ما علاوه‌بر حمایت گروه‌های جهادی در تبلیغات و بازاریابی، شبکه‌های اجتماعی هستند.
وی تصریح کرد: خواسته و انتظار ما حمایت مسوولان از صنعتگران است، اینکه در ارائه هدایا از هنرهای صنایع دستی بومی استفاده کنند تا هم بازاربابی رونق گیرد و هم اشتغالزایی انجام شود.
این هنرمند صنایع دستی با بیان اینکه در ساخت مصنوعات چرم دوزی تمام مراحل تولید را با استانداردهای موجود انجام می‌دهیم، گفت: چرم مورد نیاز کار خود را از تهران و مشهد وارد می‌کنیم.
فعالیت بیش‌از ۵۰ هزار صنعتگر فعال در عرصه صنایع دستی سیستان و بلوچستان
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه صنایع‌دستی فرصتی کم‌نظیر برای اشتغال‌آفرینی است و این حوزه به حجم سرمایه‌گذاری کمتری نیاز دارد، گفت: جامعه هدف استان در عرصه صنعتگران به میزان ۵۰ هزار نفر است که این افراد رسماً مجوز فعالیت صنایع‌دستی دارند، از سوی دیگر چندین برابر از این آمار نیز افرادی در منازل خود بدون مجوز به‌صورت فصلی مشغول به اشتغال و فعالیت هستند که این‌ها هم در زمره صنعتگران به شمار می‌روند.
علیرضا شه‌بخش، افزود: علاقمندان و فعالان در این حوزه پس از آموزش دوره‌های رایگان آموزشی که سالانه سه بار برگزار می‌شود مهارت‌های لازم را کسب کرده و پس از شرکت در آزمون موفق به اخذ گواهینامه‌های معتبر در عرصه کارگاههای انفرادی، گروهی، کارت صنعتگری و جواز تأسیس می‌شوند.
وی ادامه داد: هم‌اینک در عرصه صنایع دستی ۱۳ گروه شغلی در ۲۴ رشته مشغول به فعالیت هستند که بالاترین حجم را رشته رودوزی با زیرمجموعه (سکه دوزی، خامه دوزی، سوزن دوزی، پته دوزی و سیاه دوزی ) به خود اختصاص داده، بیش‌از آن رشته سفال و حصیربافی در رتبه دوم و سوم قرار دارند.
سیستان وبلوچستان به عنوان گنج پنهان سرزمینی با ظرفیت‌های عمده و فراوان برای توسعه قابلیت مطرح شدن در سطح ملی و فراملی را دارد و می‌تواند در توسعه اقتصادی نقش بسزایی داشته باشد که در این راستا متولیان امر باید به درستی نقش ایفا کنند
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان بیان کرد: ارائه تسهیلات کم‌بهره بانکی، قراردادن پوشش بیمه‌ای، ارائه آموزش‌های رایگان برای شاغلان و عموم از جمله اقدامات و حمایت‌های صورت‌گرفته از صنعتگران است.
وی تاکید کرد: صنایع‌دستی در اقتصاد هر جامعه‌ای می‌تواند نقش تأثیرگذاری داشته باشد، زیرا این بخش به طور مستقیم و غیرمستقیم برای هزاران نفر اشتغال ایجاد کند.
شه بخش اظهارکرد: صنعت گردشگری به‌عنوان نزدیک‌ترین صنعت به صنایع‌دستی می‌تواند در جهت ایجاد و گسترش بازار صنایع‌دستی، نقش حیاتی ایفا کند چرا که خرید سوغات از مهمترین و محبوب‌ترین فعالیت‌های گردشگران محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: در تلاش هستیم تا شرایطی فراهم شود که زنجیره ارزش تولید صنایع‌دستی تقویت یابد چرا که این امر تأثیر بسزایی در فروش و جایگاه بسته‌بندی محصولات صنایع‌دستی دارد.
منبع: ایرنا
