شهرک‌های تخصصی امتیاز ویژه برای تولید
در بررسی صمت از مزایای ایجاد شهرک‌های صنعتی تخصصی مطرح شد شهرک‌های تخصصی امتیاز ویژه برای تولید
پس از استقرار موفقیت‌آمیز شهرک‌های صنعتی در کشور، مدتی است تمرکز شرکت شهرک‌های صنعتی ایران بر ای جاد شهرک‌های تخصصی است و به‌طور خاص متولیان امر به‌دنبال این هستند که شرایطی را فراهم کنند تا زمینه فعالیت واحدهای تولیدی از یک گروه یا صنف که فراوانی بالایی دارند و فعالیت‌شان در یک زنجیره به هم وابسته است در یک شهرک ایجاد شود. استقرار واحدهای تولیدی در شهرک‌های صنعتی برای سرمایه‌گذاران مزایای قابل‌توجهی دارد، کوچک و متوسط بودن برخی صنایع با فراوانی بالا از یک سو و پراکندگی آنها در مناطق مختلف، توسعه و راه‌اندازی شهرک‌های صنفی و تخصصی را برای تمرکزبخشی فعالیت الزامی می‌کند. صمت در این گزارش مزایای فعالیت در شهرک‌های صنعتی تخصصی را از فعالان حوزه صنعت جویا شده که در ادامه می‌خوانید.
برندسازی در دل شهرک‌ها
سعید صادقی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی تهران درباره مزایای شهرک‌های صنعتی تخصصی گفت: از جمله مهم‌ترین مزایایی که شهرک‌های صنعتی برای تولیدکننده دارند، کاهش بروکراسی اداری، عدم‌نیاز به دریافت مجوزهای جداگانه از ادارات مختلف، کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری به‌دلیل استفاده از خدمات مشترک سازماندهی‌شده شرکت شهرک‌های صنعتی، دسترسی آسان و سریع به امکاناتی مانند راه، آب، برق، گاز، فاضلاب صنعتی، مخابرات و اینترنت، همچنین براساس قانون مالیات، واحدهای صنعتی متناسب با محل استقرار در شهرک‌های صنعتی از معافیت‌های مالیاتی خاصی برخوردار می‌شوند و… در شهرک‌های صنعتی تخصصی علاوه بر این مزیت‌های عمومی، با فراهم شدن بستر مناسب برای ایجاد شبکه‌ها و خوشه‌های مرتبط به یک صنعت در محدوده شهرک‌ها و نواحی صنعتی، به مزیت‌های این بخش افزوده می‌شود.
ارمغانی برای تولید
صادقی در ادامه اظهار کرد: مهم‌ترین موضوع در شهرک‌های صنعتی تخصصی حضور زنجیره ارزش یک صنعت در کنار هم است. به‌عنوان مثال اگر قرار بر این است که شهرک تخصصی کیف و کفش داشته باشیم، زنجیره تولید این صنعت از خدمات تا دستگاه‌های برش حجیم در دسترس قرار داشته و ماشین‌آلات موردنیاز به صورت تجمعی حضور دارند. در شهرک‌های تخصصی ذی‌نفعان استفاده از ماشین‌آلات و ابزار تولید بیشتر خواهند بود؛ یعنی افراد بیشتری می‌توانند از آن تجهیزات استفاده کنند که هم دارنده ماشین‌آلات و تجهیزات همیشه می‌تواند با ظرفیت بالایی فعالیت کند و هم سرمایه ثابت چندین واحد صنعتی صرف خرید ماشین‌آلات بسیار سنگین و گران، اما با استفاده مقطعی نمی‌شود. مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی تهران افزود: یکی از نتایج بسیار مهم فعالیت یک خوشه صنعتی که به‌طور منسجم در کنار هم فعالیت می‌کنند، برندسازی است. به‌طور کلی، واحدها در کنار هم از مزایای گوناگون هم بهره می‌برند تا در نهایت بتوانند به سهولت و با هزینه کمتری فعالیت کنند. مشوق‌هایی هم برای واحدهای با فراوانی بالا در نظر گرفته شده که از جمله این مشوق‌ها می‌توان به کاهش هزینه نقدی و افزایش اقساط اشاره کرد.
صادقی در پایان گفت: برای رفع مشکل صنوف مزاحم در شهر و ساماندهی آنها، یکی از استراتژی‌های اصلی شرکت شهرک‌های صنعتی، استقرار این صنوف در قالب زنجیره تولید در داخل شهرک‌هاست که در این زمینه در تهران با ۳۹ اتحادیه قرار منعقد کرده‌ایم و حدود ۶ قرارداد چهارجانبه هم انجام داده‌ایم. در نهایت اینکه در شرکت شهرک‌های صنعتی، از تمامی صنوف تولیدی مشتاق به فعالیت در شهرک‌های صنعتی، با آغوش باز استقبال می‌کنیم.
شهرک‌های صنعتی، تسهیل‌کننده تولید
صادق نجفی، کارشناس حوزه صنعت درباره مزایای فعالیت در شهرک‌های صنعتی تخصصی اظهار کرد: در چند سال گذشته ایجاد زیرساخت‌ها برای واحدهای تولیدی به‌شدت سخت و دشوار شده و از آنجایی که این زیرساخت‌ها به‌طور کامل و با هزینه به‌مراتب کمتری در شهرک‌های صنعتی فراهم هستند و همچنین مزایای دیگر، صنعتگران از فعالیت در شهرک‌های صنعتی استقبال می‌کنند. البته در کنار مزایایی که برای این شهرک‌ها تعریف شده، بعضا مشکلاتی نیز گریبانگیر صنعتگران است. فراهم بودن زیرساخت‌های موردنیاز از برق، آب و گاز گرفته تا ایمنی و امکانات رفاهی به‌طور یکپارچه در شهرک‌های صنعتی، فعالیت را برای صنعتگران تا حدودی تسهیل می‌کند. بر مزایای کلی شهرک‌های صنعتی با تبدیل آنها به شهرک تخصصی که تعدادی واحد تولیدی مرتبط در کنار هم فعالیت می‌کنند، افزوده می‌شود و درحال‌حاضر باتوجه به بازخوردهایی که در زمینه شهرک‌های صنعتی تخصصی شاهدیم، بیشتر صنایع متمایل به ایجاد این نوع شهرک‌ها هستند. اینکه امکاناتی فراهم است و صنعتگر مجبور نیست هزینه مجزایی برای ایجاد آنها پرداخت کند، یک مزیت بزرگ فعالیت در شهرک‌های صنعتی است.
نجفی در ادامه گفت: همیشه از مزایای شهرک‌های صنعتی می‌گویند، اما این روزها شرایط ایجاد شهرک‌ها نیز سخت شده است. در دوره‌ای در این شهرک‌ها زمین با نرخ مناسب در اختیار صنعتگران قرار می‌گرفت و استقبال خیلی خوبی ازسوی صنعتگران برای فعالیت در این شهرک‌ها می‌شد که درحال‌حاضر هم این استقبال را شاهد هستیم. البته قبلا منابع طبیعی و امور اراضی زمین‌هایی را به‌راحتی در اختیار شرکت شهرک‌های صنعتی قرار می‌دادند، اما حالا تامین زمین کمی سخت شده و در این زمینه شاهد سختگیری‌هایی هستیم. نرخ خرید زمین برای شرکت شهرک‌ها بالاست که اگر در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شود؛ به‌عنوان نمونه، دولت در این زمینه مساعدت کند و یارانه تسهیلات خاصی به شهرک‌های صنعتی اختصاص بدهد تا این شهرک‌ها بتوانند زمین موردنیاز را تامین کنند و با نرخ به‌نسبت ارزان‌تر یا با شرایط حمایتی در اختیار واحدهای صنعتی قرار دهند تا صنعتگر در شروع کار مجبور نباشد بخش قابل‌توجهی از سرمایه‌ای که در اختیار دارد را صرف خرید زمین کند، بسیار کمک‌کننده خواهد بود. اگر زمین ارزان‌تر در اختیار شرکت شهرک‌ها قرار بگیرد، دست آنها برای ارائه تسهیلات به صنعتگران در تامین زمین بازتر خواهد بود. به‌عنوان نمونه، شرکت شهرک‌ها می‌تواند فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه زمین را از صنعتگر دریافت کند و مابقی آن در طول زمان مشخصی در قالب اقساط بلندمدت پرداخت شود. در این صورت، صنعتگر مجبور نیست میلیاردها تومان از سرمایه تولید را در ابتدای فعالیت بابت تامین زمین پرداخت کند و نقدینگی که در اختیار دارد را در احداث واحد صنعتی و خرید تجهیزات هزینه خواهد کرد.
شهرک‌های صنعتی تخصصی به کمک تولید می‌آیند
رسول شجری، فعال حوزه صنعت درباره مزیت شهرک‌های صنعتی اظهار کرد: توسعه فعالیت در داخل شهرها به‌دلیل محدودیت‌های شهری امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین بهترین موقعیت برای تولیدکننده فعالیت در شهرک صنعتی است. شهرک‌های صنعتی شرایط و امکانات خاصی برای فعالیت دارند و نقش بسیار مهمی در ایجاد توسعه و اشتغال پایدار ایفا می‌کنند. فعالیت تولیدی و صنعتی داخل شهرها به‌ویژه کلانشهری مانند تهران، به‌دلیل اینکه مزاحمت‌های خاصی ایجاد می‌کند، سخت است. صنعتگر باید استانداردهای ایمنی خاصی را رعایت کند تا اجازه فعالیت داشته باشد و شاخص‌هایی که شرکت ساماندهی مشاغل و صنایع هم برای واحدهای صنعتی تعریف کرده باید از سوی آنها رعایت شود. علاوه بر این، هزینه خرید یا حتی اجاره مکان برای فعالیت تولیدی در داخل شهرها، سرسام‌آور است و اغلب فعالیت در شهرها برای تولیدکننده صرفه اقتصادی ندارد و در نهایت نرخ تمام‌شده محصولات آنها گران می‌شود. حال اگر صنعتگر بخواهد تولید رقابت‌پذیری داشته باشد، باید به سمت تولید صادرات‌محور حرکت کند که استقرار در شرکت‌های صنعتی می‌تواند گامی در مسیر تحقق این هدف باشد.
شرایط تولید سخت است
فعال صنعت کفش افزود: فعالیت در شهرک‌های صنعتی تخصصی یک امتیاز برای واحدهای تولیدی است که با تغییر آن به شهرک تخصصی این مزایا افزون می‌شود. در یک دهه اخیر شهرک‌های صنعتی، رشد بیشتری داشته و صنعتگران نیز از فعالیت در این شهرک‌ها استقبال کرده‌اند، اما متاسفانه دچار ناهماهنگی، بی‌ثباتی و مشکلات اقتصادی هستیم که شرایط را در تمام بخش‌ها سخت کرده است. این وضعیت موجب‌شده کسانی که به سمت شهرک‌های صنعتی رفته‌اند، توان تکمیل واحدهای تولیدی خود را نداشته باشند تا به‌طور کامل، واحد تولیدی خود را در آنجا مستقر کنند و مشغول کار شوند. تعدادی از آنها از شهر رانده شده‌اند، اما در نهایت به‌دلیل شرایط اقتصادی نتوانسته‌اند در شهرک صنعتی مستقر شوند. از سوی دیگر، شهرک‌های صنعتی نیز خود مشکلات متعددی دارند و نمی‌توانند به‌طور کامل تعهداتی را که به واحدهای صنفی و خریداران زمین در این شهرک‌ها داشته‌اند، ایفا کنند. البته در شهرک‌ها تلاش زیادی شد تا زمینه فعالیت مطلوب مهیا شود، اما شرایط سخت است. به‌عنوان نمونه، تامین برق، گاز و وسیله تردد در برخی از این شهرک‌ها مشکلاتی را ایجاد کرده است. البته با تمام اینها باز هم فعالیت در شهرک‌های صنعتی مفید است.
شجری در ادامه گفت: آرزوی صنعتگران و تولیدکنندگان این بود که مانند کشورهای دیگر شهرک‌های صنعتی متمرکز و با زیرساخت‌های مناسب در کشور داشته باشیم که متاسفانه این‌گونه نیست. درحال‌حاضر بسیاری از واحدهای صنعتی کوچک و متوسط در شهرک‌های صنعتی به‌خوبی فعالیت دارند و کارشان را پیش می‌برند، اما متاسفانه مشکلات اقتصادی تولید را به‌شدت درگیر کرده و شرایط به‌گونه‌ای است که امکان استفاده از مزایای کنونی شهرک‌های صنعتی محدود شده است. در این میان، شاهد ناهماهنگی‌هایی نیز بین نهادهای متولی که مسئولیت انجام تعهدات مربوط به شهرک‌های صنعتی را دارند، هستیم.
سخن پایانی
بنا براین گزارش مزیت عمده استقرار در شهرک‌های صنعتی به‌ویژه شهرک‌های تخصصی علاوه بر تامین امکانات زیربنایی، وجود زنجیره ارزش و خدمات‌رسانی با هزینه کمتر است. به‌طور کلی، واحدهای فعال در شهرک‌های صنعتی، ضمن توجه به مسائل زیست‌محیطی با تجمیع در کنار یکدیگر، از همکاری‌های جدید و هم‌افزایی صنعتی بهره می‌گیرند تا به‌صرفه‌تر و با مشکلات کمتری فعالیت‌شان را ادامه دهند. مزایای ریزودرشت فعالیت در شهرک‌های صنعتی از یک سو و از سوی دیگر، محدودیت‌هایی که برخی از صنایع کوچک و بزرگ برای فعالیت در محدوده‌های شهری با آن مواجهند، موجب‌شده در یکی، دو دهه گذشته اقبال به حضور در شهرک‌های صنعتی ازسوی تولیدکنندگان این دو بخش افزایش چشمگیری داشته است. با توجه به آنچه گفته شد، اقدام جدی در ایجاد شهرک‌های تخصصی بیشتر می‌تواند نویدبخش روزهای روشن و پر رونقی برای واحدهای صنعتی کوچک و متوسطی باشد که در کنار هم منجر به هم‌افزایی هم می‌شوند.
روزنامه صمت
