- مژده پورزکی
جایگاه پژوهش در تصمیم‌گیری‌های اتحادیه‌های کفش سراسر کشور کجاست؟ برای پاسخ دادن به این سوال ابتدا باید دانست که در کل کشور چند اتحادیه کفش داریم؟
مجله اخبار صنعت چرم و کفش که مدتی است در پی یافتن این سوال است با چند نهاد از جمله اتاق اصناف ایران تماس گرفته و هنوز پاسخ مشخصی دریافت نکرده است اما تیم تحقیقاتی اخبار صنعت چرم و کفش تاکنون حدود 240 اتحادیه کفش در ایران را شناسایی کرده است.
حال این که از میان استان‌های اصلی تولید کفش‌های چرمی و اسپورت کدام یک در پژوهش برتر هستند؟ آخرین دستاوردهای پژوهشی که به کارگاههای کوچک و کارخانه‌‌های بزرگ راه یافته‌اند کدام‌ها هستند؟ و اصولا پژوهش در تصمیم گیری‌های اتحادیه‌های کفش، جایگاه و الزامی دارد؟
در هفته پژوهش چه کردیم؟
به گزارش مجله اخبار صنعت چرم و کفش، هفته پژوهش از 19 تا 25 آذر ماه در سراسر کشور گرامی داشته شد. به طوری که وزارت علوم برای هر کدام از روزهای این هفته برنامه‌ریزی خاصی را به گروه‌ها و اقشار مختلف جامعه پیشنهاد کرد. دکتر پیمان صالحی؛ معاون پژوهشی وزارت علوم، اسامی روزهای هفته پژوهش و فناوری را این گونه اعلام کرد:« ۱۹ آذر؛ جهاد تبیین و دستاوردهای علمی و فناوری، ۲۰ آذر؛ مدرسه و آینده سازان خلاق، ۲۱ آذر؛ علوم انسانی و علوم پایه – ارکان اقتصاد دانش‌بنیان، ۲۲ آذر؛ دانشگاه مبدا تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین، ۲۳ آذر؛ پژوهش و فناوری، بنیان مرجعیت و دیپلماسی علمی،۲۴ آذر؛ دانشمندان و سرآمدان علمی؛ پیشران پژوهش و فناوری».
در این نام‌گذاری‌ها دو روز در ارتباط با کسب و کار بود و به اقتصاد دانش بنیان، تولید دانش‌بنیان و اشتغال آفرین اشاره داشت اما به نظر می‌رسد در این‌باره اتحادیه‌های کفش هیچ اقدام شایسته و بایسته‌ای نداشتند.
فرصت از دست رفته در رویداد پژوهشی اتاق اصناف ایران
نظر خوانندگان این مجله را به رویدادی که در اتاق اصناف ایران در حال وقوع است جلب می‌کنیم و آن این که اتاق اصناف ایران، به عنوان سیاست‌گذار کلان برنامه‌های اتحادیه‌ها، در حال برنامه‌ریزی برای دومین رویداد انتخاب تشکل‌های صنفی برتر در حوزه پژوهش است.
این اتاق تا روز چهارشنبه ۹ آذر ۱۴۰۱ به تشکل‌های صنفی از جمله اتحادیه‌های کفش سراسر کشور مهلت داده بود تا پژوهش‌های خود را برای ارزیابی طی شیوه نامه‌ای تدوین کرده و ارائه دهند. حالا این پژوهش‌ها که گفته می‌شود بیشتر از سال قبل است در مرحله داوری قرار دارند.
«انتشار کتاب یا تجدید چاپ آن»، «انتشار مقاله در مجلات مندرج در فهرست مجلات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا سایر مجلات»، «انتشار گزارشات یا طرح‌های کاربردی»، «برگزاری نشست‌های علمی» و«تولید محتوا بر اساس حاصل یافته‌های پژوهشی» از شاخص‌هایی برای ارزیابی بوده‌اند و موضوع آثار پژوهشی الزاما باید مرتبط با فعالیت تشکل صنفی مربوطه یا به طور کلی فضای کسب‌وکار باشد. حال اینکه باید به انتظار نشست و دید که چند اتحادیه کفش در این رویداد مهم پژوهشی شرکت کرده‌اند؟ آیا دست کم یک اتحادیه کفش در این رویداد شرکت کرده است؟
تصمیم‌گیری سنتی برای واحدهای صنفی پژوهش محور
تولید، فروش و خدمات پس از فروش و نگهداری کفش را اگر از منظر هنر، صنف، صنعت و حوزه تجاری و ارز آور نگاه کنیم، از هر سو علمی رو به پیشرفت و توسعه تلقی می‌شود. امروز واحدهای صنفی و صنایع ایران در تولید ماشین‌آلات کفش، مواد اولیه، تزریق، تدوین کتب، آموزش مهارت جویان، تولید واکس، واردات زیره، صادرات سالامبور، صادرات کفش، بسته‌بندی و برندسازی، آزمایشگاه‌های کفش و … بر پژوهش تکیه زده‌اند و از آن به طور روزانه بهره می‌برند اما آیا اتحادیه‌های کفش نیز، هم‌پای اعضای خود در تصمیم‌گیری‌ها بر پایه دانش پیش می‌روند؟ یا این که برای صنفی علم محور، بر اساس تجربه و سنت و بی هیچ نمودار و ارزیابی و تحقیقی تصمیم می‌گیرند؟!
خلاء آمار و تحقیق در جلسات کشوری
صنف کفش به عنوان صنفی اشتغال‌زا و ارز آور در جلسات مهم کشوری و در سطح وزارت صنعت، معدن و تجارت و حتی گاها رئیس جمهور مطرح می‌شود و مورد توجه رسانه‌ها است. صنعت کفش نمایشگاه‌های بزرگ و مهمی برگزار می‌کند که میزبان مقامات ارشد کشور است و در مناسبت‌هایی همچون آمادگی برای بازار شب عید نوروز، نمایشگاه‌های بهاره و پاییزه، فروش‌های فوق‌العاده موضوع اصلی جلسات کشوری می‌شود.
همچنین در تامین نیاز کودکان کم برخوردار، تهیه کفش برای تحصیل در آستانه فصل بازگشایی مدارس یا هدیه‌های سال نو، «کفش» موضوع مهم مجالس مهم می‌شود. اما رایزنی درباره آنچه داریم، آنچه می‌خواهیم و آنچه می‌توانیم باشیم در این جلسات ضعیف است. به طوری که همواره مجلس و دولت از ارائه نکردن آمار از سوی مدیران تشکل‌های صنفی انتقاد کرده و این را دست مایه لزوم تصمیم‌گیری برای بخش خصوصی می‌کنند.
تغییرات عمده در انتخابات تشکل‌های صنفی و اجبار اصناف به کنار گذاشتن هر آن مدیر و عضو اتحادیه‌ای که بیش از دو دوره از تاریخ ابلاغ اصلاحات قانون نظام صنفی در سال 1392 بر سر کار بوده است، از همین ضعف نشات می‌گیرد. به این ترتیب اگرچه نمایندگان مجلس خود به طور مادام‌العمر می‌توانند نامزد انتخابات مجلس شورای اسلامی شوند اما به اصناف اجبار کرده‌اند که نمی‌توانند به یک فرد بیش از دو بار، رای اعتماد دهند! توجیه آن‌ها همین بوده که اکثریت هیات مدیره اتحادیه‌ها، سواد کافی برای استفاده از مباحث علمی- پژوهشی را نداشته و به بیان کلی، سنتی عمل می‌کنند و کارایی لازم را ندارند.
این در حالی است که همه می‌دانیم، علم و تجربه بر هم پیروز نبوده و در کنار هم، کارآمد می‌شوند.
تحلیل دقیقی از «نمایشگاهی به وسعت ایران» در دست نیست!
امسال با فرارسیدن شب عید، باری دیگر موضوع برگزاری نمایشگاه‌های بهاره از سوی شهرداری‌ها مطرح خواهد شد و اتاق اصناف ایران در راستای مطالبات و گلایه‌های پیشین روسای اتحادیه‌ها پای میز مذاکره با دولت می‌رود که ایشان را قانع کند تا به جای نمایشگاه‌های بهاره که سود بازار عید را در جیب چند بنجول فروش می‌ریزد، فروش فوق العاده سراسری برگزار کند.
طی دو سال گذشته به واسطه شیوع کرونا، اتاق اصناف ایران توانست طرح نمایشگاهی به وسعت ایران را برای فروش فوق العاده صنوفی از جمله کفش و کیف برگزار کند. اما موفقیت یا شکست این طرح و ابعاد آن هیچ گاه به صورت علمی و در چند نمودار و جدول جداگانه مورد بررسی قرار نگرفت. بدین ترتیب این بار هم دست بخش خصوصی برای رایزنی با دولت خالی خواهد بود.
در نمونه‌هایی دیگر، اتحادیه‌های کفش گاها در راستای مسئولیت‌های اجتماعی اقدامات شایسته‌ای دارند که هیچ گاه مورد ارزیابی یک پژوهشگر اقتصادی و اجتماعی قرار نگرفته است. در زمان کرونا میزان ورشکستگی‌ها هیچ گاه به صورت دقیق ارزیابی نشد و همه و همه این ضعف اطلاعات در جلسات مهم در سطح کشوری، اصناف را محکوم به شکست می‌کند.
سوال اینجاست حالا که آمارهای ذهنی و فرضی اتحادیه‌ها دیگر مورد اعتماد دولت و مجلس و حتی رسانه‌ها نیست، آیا جای خالی واحد پژوهش با مدیریت افرادی که دکتری اقتصاد دارند، در بیش از 200، 300 اتحادیه کفش خالی نیست؟ و آیا با تغییر هیات مدیره‌ها و ورود افراد جدید، به راستی، اتحادیه‌ها دانش و تجربه را با هم به کار خواهند گرفت یا همچنان اتحادیه‌های سنتی ما از واحدهای صنفی در پژوهش عقب خواهند ماند؟ و سوال پایانی اینکه آیا در رویداد پژوهشی سال بعد اتاق اصناف ایران، پژوهش‌های اتحادیه‌های کفش حضوری خواهند داشت؟
