مسعود بنابیان جزو یکی از فعالان چرم تبریز و ایران به‌شمار می‌رود که در اتاق بازرگانی مشغول به فعالیت است؛ البته او عضو هیات نمایندگان اتاق ایران، رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تبریز و همچنین در اتاق بازرگانی ایران، رئیس کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها است. هرچند او پیش از تمام این سمت‌ها، یکی از فعالان حوزه چرم است که در امر صادرات نیز گام‌های بلندی برداشته است.
قیمت چرم بستگی به کیفیت آن دارد
این فعال حوزه چرم درباره وضعیت قیمت چرم در گفت‌وگو با مجله اخبار صنعت چرم و کفش، عنوان کرد: قیمت چرم بستگی به کیفیت آن دارد، قیمت‌ها از ۲۰ هزار تومان تا ۵۰ هزار تومان متفاوت است. کیفیت پوست خام و کیفیت رخ چرم، کیفیت مواد شیمیایی و تکنیک به کار رفته در آن موثر است. در کشور ما از چرم معمولی تا چرم مرغوب تولید می‌شود. البته به‌صورت کلی قیمت چرم در کشور ما نسبت به قیمت بین‌المللی بسیار پایین‌تر است، اما از آنجا که قدرت خرید در کشور ما پایین است، نسبت به قیمت‌های بین‌المللی ارزان‌تر به نظر می‌رسد.
۱۰ درصد چرم موجود در بازار، به چرم مرغوب تبدیل می‌شود
بنابیان در ادامه خاطرنشان کرد: ۱۰ درصد چرم موجود در بازار، به چرم مرغوب تبدیل می‌شود. بخش اعظمی از چرم موجود به چرم زیر ۳۰ هزار تومان تبدیل می‌شود. میانگین قیمت چرم را اگر ۳۵ هزار تومان در نظر بگیریم، حدود یک دلار و ۲۰ سنت قیمت دارد که در بازارهای جهانی قیمت بسیار پایینی به حساب می‌آید، مرغوب‌ترین چرم ما یک دلار و ۷۰ تا ۸۰ سنت است، در حالی که این چرم در بازارهای جهانی قیمت آن سه و نیم دلار است. در کشور ما قدرت خرید مردم بر قیمت‌ها تاثیرگذار بوده است.
وی در ادامه با تاکید بر این موضوع که یکی از مشکلات کشور ما تحریم‌هاست، تصریح کرد: تولیدکنندگان به‌واسطه تحریم مواد اولیه مورد نیاز خود را ۳۰ تا ۴۰ درصد گران‌تر خریداری می‌کنند. عمده مواد اولیه از ایتالیا و آلمان وارد می‌شود و از آنجا که نمی‌توانیم مستقیم این مواد را وارد کشور کنیم، مجبور به هزینه کردن ۳۰ تا ۴۰ درصدی برای دور زدن تحریم‌ها هستیم. این مواد در برخی کشورها بارگیری شده و دوباره به مقصد ایران بارگیری می‌شود. دوباره در گمرک هزینه‌هایی به آن افزوده می‌شود تا اینکه به دست ما برسد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، چون سیستم بانکی نداریم، مجبور هستیم که از طریق پول نقد معامله انجام بدهیم، درحالی‌که کشوری مانند ترکیه با ال‌سی ۶ و ۹ ماهه تا یک‌ساله خرید می‌کند. یا ماشین‌آلات مورد نیاز خود را با اقساط ۳۶ ماهه با ضمانت بانکی خریداری می‌کنند؛ در حالی که ما نمی‌توانیم ضمانت بانکی به کشورها بدهیم، از این‌رو مجبوریم که به‌صورت نقدی خریداری کنیم. موضوع دیگر آن است که شرکت‌های ترکیه‌ای مجبور نیستند که خریدشان را به‌صورت کانتینری بخرند، اما در ایران ما مجبور به خرید کانتینری هستیم که هزینه بیشتری دارد. بنابیان ادامه داد: به‌هر حال در صنعت چرم با چنین مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنیم، برای نمونه ممکن است که انباری در ترکیه، یک‌پنجم انبار ما مواد اولیه نداشته باشد، چراکه آنها به‌راحتی به مواد شیمیایی دسترسی دارد، ولی ما مجبور به دپو کردن مواد اولیه خود به مدت ۵ تا ۶ ماه هستیم و این سبب خواب سرمایه می‌شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع آن است که قیمت مواد اولیه در دنیا ۵۰ درصد گران‌تر شده است. به عبارت دیگر، در سه ماه گذشته شاهد افزایش این قیمت‌ها بوده‌ایم. برخی خودروسازان در جهان عنوان کردند که برای صندلی خودرو از چرم استفاده خواهند کرد و همین موضوع به یکباره سبب افزایش قیمت پوست خام در دنیا شد، زیرا به یکباره بازار بسیار وسیعی به روی چرم گشوده شد. البته در قیمت خودرو، صندلی چرمی چندان تعیین‌کننده نیست، کسی که خودرو گران می‌خرد، بدون شک حاضر است که بابت صندلی چرم نیز مبلغ بیشتری بپردازد؛ اما موضوع آن است که این امر تقاضای بازار را افزایش می‌دهد که به تبع به‌دنبال خود سبب افزایش چرم خام نیز می‌شود.
چرم ایرانی کیفیت دارد
این فعال حوزه چرم در پاسخ به این پرسش که آیا چرم ایرانی از کیفیت لازم برخوردار است، گفت: بله، خود شرکت ما در ترکیه دفتر فروش دارد. ۸۰ درصد چرمی که ما در ایران تولید می‌کنیم را به معروف‌ترین برندهای ترکیه می‌فروشیم. اما چرا شرکت‌های معروف ترکیه با وجود چرم داخلی از ما خرید می‌کنند؟ این موضوع تنها به دلیل قیمت نیست، بدون شک موضوع کیفیت نیز مدنظر است. کشور ما به کشورهای مختلف دنیا چرم صادر می‌کند. برای نمونه به روسیه، اوکراین و رومانی صادرات چرم داریم.
بنابیان افزود: در ایران، قیمت چرم حتی از قیمت زیره نیز ارزان‌تر است، اما این به معنای بی‌کیفیت بودن چرم ایرانی نیست؛ چرا که ما ۸۰ درصد محصول خود را در ترکیه می‌فروشیم و جالب‌تر اینکه در آنجا به قیمت ایران، محصول خود را می‌فروشیم، این موضوع به این دلیل است که در ترکیه به صورت نقدی آن را به فروش می‌رسانیم، اما در ایران خرید و فروش ما به صورت نقدی نیست و یک سال پس از معامله چک آن را وصول خواهیم کرد. موضوع آن است که بازگشت سرمایه در ایران، بسیار زمان‌بر است. از این‌رو فروش داخلی برای ما صرفه چندانی به همراه ندارد.
وی در پاسخ به این پرسش که چند کارخانه چرم در ایران وجود دارد، گفت: حدود ۷ تا ۸ کارخانه چرم مرغوب در داخل مشغول به کار هستند و می‌توان ادعا کرد که در حوزه چرم رقابت در بازار وجود دارد. بنابیان همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا در حال حاضر صادرات آزاد است یاخیر، گفت: صادرات وت بلو عوارض دارد، یعنی براساس ارزش پایه ۴۰ درصد عوارض دارد، اما صادرات چرم طبیعی عوارض ندارد. البته صادرات چرم کارشده همراه با ارزش‌افزوده بیشتری خواهد بود، از این‌رو همواره توصیه می‌شود که صادرکنندگان از صادرات چرم خام پرهیر کنند.
رشد بنگاه‌ها در گرو مسئولیت‌های اجتماعی است
بنابیان در گفت‌وگو با مجله اخبار صنعت چرم و کفش عنوان کرد: اتاق ایران ۱۸ کمیسیون تخصصی دارد که هر کدام بین ۳۰ تا ۴۰ نفر عضو دارد که همه اعضای اتاق ایران از سراسر کشور در این کمیسیون‌ها عضو هستند. خوراک اصلی عملکرد اتاق را این کمیسیون‌های تخصصی تعیین می‌کنند. در این میان کمیسیون‌هایی مانند صنعت، معدن، پول و سرمایه و بانک و توسعه صادرات فعالیت دارند. در دو دوره قبل، کمیته‌ای با عنوان اخلاق حرفه‌ای کسب و کار بود که ما این واژه را توسعه داده و عنوان «حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها» به آن دادیم.
در کشور ما، بنگاه‌ها سنتی اداره می‌شوند
بنابیان در ادامه توضیح داد: یکی از دلایلی که کشور ما به توسعه پایدار نمی‌رسد، یکی حاکمیتی شرکتی و دیگری مسئولیت اجتماعی بنگاه‌هاست. این دو مقوله در کشور ما به‌درستی تعریف و تبیین نشده بودند، این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته و در شرکت‌های بزرگ و کوچک، اینکه ساختار شرکت و این موضوع که نحوه اداره شرکت به چه صورتی باشد، همواره مورد توجه بوده است. در کشور ما بیشتر شرکت‌ها سنتی بوده و به صورت خانوادگی اداره می‌شوند. همچنین عمر شرکت‌ها در کشور ما بسیار کوتاه است و معمولا به نسل دوم انتقال پیدا نمی‌کند. حاکمیت شرکتی این مقوله را مورد بررسی قرار می‌دهد.
از حاکمیت شرکتی تا مسئولیت‌های اجتماعی
وی در پاسخ به این پرسش که مسئولیت‌های اجتماعی به طول عمر برندینگ چه ارتباطی دارد، خاطرنشان کرد: کمیسیون مورد نظر دو کمیته دارد، یکی حاکمیت شرکتی و دیگری مسئولیت اجتماعی است. مسئولیت اجتماعی در کشور به صورت سنتی در قالب مدرسه‌سازی و طرح ایتام و دستگیری از فقیران است، البته این موارد جزو مسئولیت اجتماعی به‌شمار می‌رود، اما تمام مسئولیت اجتماعی نیست. مسئولیت اجتماعی یعنی شرکت‌ها در قبال جامعه‌ای که در آن فعالیت اقتصادی می‌کنند، مسئولیت‌هایی مانند انصاف، ارائه کردن کالای باکیفیت و استاندارد به مردم، یا درباره گرم شدن کره زمین، کاهش مصرف آب و انرژی، آلودگی هوا، آب و صوتی و … دارند و خود را مسئول بدانند. اینکه بنگاه‌ها تنها مالیات بدهند یا بیمه پرداخت کنند، در حقیقت جزو تکلیف قانونی آنها به‌شمار می‌رود، درحالی‌که هر بنگاه اقتصادی همان‌گونه که موظف به تکالیف قانونی خود در مقابل دولت است، در برابر جامعه‌ای که زندگی می‌کند و برای حفظ پایداری آن جامعه، باید برخی مسئولیت‌های اجتماعی را تعریف کند و رشد بنگاه‌ها در گرو مسئولیت‌های اجتماعی است. برای نمونه یک شرکت مانند سونی در یک کشور آفریقایی ۲۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در زمینه آب سالم انجام می‌دهد، در صورتی که شرکت سونی در آن کشور حتی نمایندگی هم ندارد.
بنابیان در ادامه توضیح داد: در حال حاضر شرکت‌ها مسئولیت‌های اجتماعی را در چارچوب سازمانی تعریف کرده‌اند. با این نگاه که برای ایجاد درآمد یا حتی اشتغال، صحیح نیست که محیط زیست یا هوا یا آب را آلوده کنند. یا برای نمونه در حوزه معدن کشورهای پیشرفته تعریف کرده‌اند که برای هر متر گودبرداری یک درخت کاشته بکارند. البته در کشور ما نیز شرکت‌های بزرگ مانند هلدینگ خلیج‌فارس و … اقدام‌هایی انجام می‌دهد. یا شرکت بایدنت که آدامس تولید می‌کند، – برای شیرین کردن آدامس دو نوع مواد وجود دارد که یکی برای دندان ضرر دارد و دیگری ندارد و قیمت مواد اولیه آنها چهار برابر با یکدیگر متفاوت است، عنوان کرده است که برای سلامتی کودکان از شیرین‌کننده‌ای که برای دندان ضرر دارد، استفاده نمی‌کند. این مسائل در راستای مسئولیت‌های اجتماعی است.
وی ادامه داد: فقرزدایی بخش کوچکی از مسئولیت‌های اجتماعی است. فرهنگ‌سازی یا الگوی مصرف قرار دادن یا استفاده از کالای استاندارد، بخش دیگری از حوزه‌های مسئولیت‌های اجتماعی است. ممکن است که مصرف‌کننده از استاندارد بودن کالا اطلاعی نداشته باشد، اما شرکت موظف است که برای حفظ سلامت جامعه و شهروندان آنها را در نظر بگیرد.
بنابیان در پایان با اشاره به لوح طلایی که کمیسیون آنها دریافت کرده است، خاطرنشان کرد: ۱۸ کمیسیون تخصصی در اتاق ایران وجود دارد، از ابتدای سال برنامه‌هایی برای این کمیسیون‌ها اعلام می‌شود که ما باید از این برنامه‌ها دفاع کنیم که تاثیرات آنها در حوزه اجتماعی و اقتصادی چه خواهد شد. براساس برنامه‌های داده‌شده، تاثیر این برنامه در جامعه خودش را نشان می‌دهد تا مشخص شود که آیا کمیسیون به شعارهایی که عنوان کرده، توانسته است، عمل کند. این موضوع هر دو سال یکبار رصد می‌شود و یک کمیته داوران این موضوع را رصد کرده و آن کمیته به آن شعار داده شده کمیسیون و اثرات واقعی آنها در اجتماع و اقتصاد نمره می‌دهد که در حقیقت با روش‌های علمی آن را بررسی و ارزیابی می‌کنند. بر این اساس رتبه‌ها، طلایی، نقره‌ای و برنزی تعیین می‌شود. البته این رتبه‌ها همانند مسابقات ورزشی نیست. ممکن است یک دوره همه نقره‌ای باشند.
وی افزود: براساس فعالیت‌های انجام‌شده، کمیته کمیسیون ما را به لحاظ تاثیری که در جامعه و اقتصاد به جا گذاشته، لایق لوح طلایی یا زرین یا بالاترین امتیاز برشمرده است.
