جواد منطقی، مدیرعامل چرم آفتاب و رئیس اسبق انجمن چرمسازان مشهد، در بازدید از نمایشگاه امپکس تهران از غرفه مجله اخبار صنعت چرم و کفش بازدید کرد. ما هم فرصت را غنیمت شمردیم تا گفت و گویی با وی داشته باشیم و اوضاع چرمسازان مشهد را جویا شویم. ماحصل این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید:
شرایط تولید برای چرمسازان مشهد در حال حاضر چگونه است؟
شرایط برای تولیدکنندگان چرم مشهد غیر از آن چیزی که در کشور وجود دارد نیست. رکود بازار و افزایش قیمت پوست به علت کشتار پایین دام همگی مشکلاتی را برای چرمسازان ایجاد کرده است. مشکل دیگر چرمسازان تامین مواد شیمیایی است. نزدیک دو سال است که کارخانه‌های چرمسازی، درگیر تامین مواد اولیه هستند یعنی همزمان با رکود بازار، افزایش قیمت دام و کمبود کشتار، بازار وارد رکودی مضاعف شده است.
اینها همگی بخشی از مشکلات چرمسازان مشهد است که تشابه زیادی با مشکلات چرمسازان در سایر شهرها دارد. اما معضلات دیگری در چرم مشهد وجود دارد که بسیار به چشم می آید از جمله این مشکلات بحث تصفیه پس‌آب‌های کارخانه‌ها است.
خوشبختانه مسائل زیست محیطی خیلی خوب پیش رفته است و طی یک سال گذشته کارخانه‌ها همکاری خیلی خوبی با محیط زیست و شهرک‌های صنعتی داشته‌اند. اکثر کارخانه‌ها خط لایمینگ و خط کروم را جدا کرده‌اند. یعنی 80 درصد از پسابی که از بخش لایمینگ خارج می شود بدون کروم است که به دفع و بازیافت آن بسیار کمک می‌کند.
برخی کارخانه ها پساب کروم را بازیافت می‌کنند و دوباره به خط تولید باز می‌گردانند. دولت بودجه‌ای را برای تصفیه‌خانه اختصاصی و جدید مشهد در نظر گرفته است که شاید تا یک ماه آینده بخشی از آن راه‌اندازی شود. راه‌اندازی این تصفیه خانه‌ها مقدار س او دی(COD) را به حداقل می‌رساند و شاید از این منظر شرایط مشهد از شهرهای دیگر کشور کمی بهتر باشد.
دفع و بازیافت پساب همچنین به لحاظ زیست محیطی سبب می‌شود تا چرمشهر به عنوان یک شهرک تمیز به حساب آید. این ها همگی نقاط قوت شهرک چرمشهر مشهد است. ولی در عین حال همیشه نگرانی‌هایی برای تولیدکننده نیز وجود دارد. وقتی خودمان را به این نقطه می‌رسانیم تقاضاهای بعدی هم ایجاد می‌شود. بعضی از تقاضاها ممکن است این قدر برای کارخانه‌ها هزینه داشته باشد که دیگر تولید، توجیه اقتصادی نداشته باشد. تلاش ما این است که به آن مرحله وارد نشویم یعنی کارخانه‌ها کار خودشان را بکنند.
به نظر من باید به راندمان بالای این صنعت توجه شود. دولتمردان باید دنبال راهکارهایی باشند تا کارخانه‌ها به کارشان برسند و دغدغه آینده شغلی را نداشته باشند و این تنها چیزی است که من فکر می‌کنم کل صنایع ایران به آن نیاز دارد تا بتواند به آینده تولید امیدوار باشد.
وقتی قیمت دام گران می شود، چرم سبک نیز گران می‌شود. فراوانی دام برگ برنده ماست. امیدوارم این امتیاز را از دست ندهیم . امیدوارم با آزادسازی واردات پوست قیمت ها کنترل شود چرا که قدرت خرید مردم پایین آمده و این موضوع به رکود کمک کرده است.
اوضاع تصفیه خانه چگونه است؟
در حال حاضر تعمیرات و بروزرسانی تصفیه خانه اصلی انجام شده است. این تصفیه خانه با نیاز چرمشهر هماهنگ است و اکثر کارخانه‌ها سعی کرده اند با بهبود مسیر پسماند و کنترل cod در حد استاندارد از ورود کروم به پساب جلوگیری کنند. کارخانه‌ها تا حدودی می‌توانند این هزینه‌ها را تامین کنند اما نیاز به بحث کارشناسی دارد که چه مقدار برعهده کارخانه‌ها و چه مقدار بر عهده شرکت شهرک‌ها باشد.
کارخانه‌ها تا حدی می‌توانند هزینه‌ها را تامین کنند که قیمت محصولاتشان افزایش بی‌رویه نداشته باشد چون در نهایت محصول به فروش نمی‌رسد و کارخانه تعطیل می‌شود. اگر قیمت چرم افزایش پیدا کند در نهایت قیمت کفش هم گران می‌شود و مردم به چرم مصنوعی روی می‌آورند که خوب لطمه بیشتری به محیط زیست می‌زند.
کارخانه‌های چرمسازی مشهد همکاری خوبی در زمینه تصفیه‌خانه انجام داده‌اند. ولی متاسفانه یک سری گزارش‌های غیرکارشناسانه در مشهد منتشر شده است که موجب برپایی هیاهویی شده است. اعداد و ارقامی که در این گزارش ارائه داده‌اند، درست نیست. به طور کلی یک چرمساز سرمایه‌اش را که کروم است را داخل فاضلاب نمی‌ریزد. امیدوارم فرصتی فراهم شود تا دباغ‌ها از خودشان دفاع کنند.
قسمت اصلی پسماندهای چرمسازی در مرحله لایمینگ تشکیل می شود. این پسماند مخلوطی از پوست، مو، چربی و آهک است بنابراین برای دفع یا بازیافت مشکلی وجود ندارد. اگر کارخانه‌ای بخش کروم را جدا کند، پسماند آن قسمت هم عادی می‌شود و فرقی با بقیه پسماندها ندارد.
ما دنبال مکانی هستیم تا این پسماند را در آن دفن کنیم. شرکت شهرک‌ها برای یافتن محل و دریافت مجوزها کمک می‌کند. برای قسمت کرومی همه دست به دست هم داده‌اند تا این کار درست انجام شود و کارخانه های مشهد هم همکاری خوبی داشتند.
در پایان اگر صحبتی دارید، بفرمایید.
صنعت چرم یک صنعت دیرینه و ارزشمند در ایران است و جزو معدود مشاغلی است که در قرآن از آن نام برده شده است. چرمسازی شغل پدری ماست و جزو شغل‌هایی است که می‌تواند ارزش افزوده بالا و اشتغال زیادی ایجاد کند و به همین دلایل نیاز به حمایت بیشتری دارد. از پشت میز نمی‌توان برای این صنعت تصمیم‌گیری کرد. نیاز است دولتمردان از نزدیک و با کمک گرفتن از تجربه کارشناسی چرمسازان به حل معضلات این صنعت کمک کنند.
