گمان می‌رفت سال 2022 بعد از احیای نسبی سال 2021 و کمر راست کردن از اثرات کرونا سال اوج گرفتن باشد. اما کرونا و سویه‌های مختلف آن به طور کامل رخت برنبست و به مشکلات جدید دامن زد. حمله روسیه به اوکراین بحران دیگری بود که شروع شد و در کنار اوج‌گیری تورم پس از چندین دهه، کمبود عرضه انرژی و اوج‌گیری سرمایه‌گذاری در بخش تسلیحات دردسرساز شد. یعنی رکود شدیدتر و وسیع‌تر از پیش‌بینی‌ها بود. اگر بحران مالی جهانی سال 2008 و بحران کرونایی سال 2020را کنار بگذاریم چنین رکودی از سال 2001 به بعد سابقه نداشت.
وضعیت بخش پایپوش در سال 2022
شواهد اولیه خبر از آن می‌داد که صنعت کفش بتواند به روند پیشرفت خود از سال 2021 به بعد ادامه دهد و وضعیت واردات کفش به بازار مهم ایالات متحده هم جلوه‌ای از آن بود. به طوری که در بازه ژانویه تا سپتامبر واردات به میزان 21 درصد یعنی 357 میلیون جفت افزایش یافت. این افزایش بیشتر بابت عملکرد چین بود که 179 میلیون جفت بیشتر از دوره مشابه در سال 2021 کفش صادر کرد یعنی 18.6 درصد بیشتر. اما از آن پس رشد رو به کندی گذاشت. با این حال جای امید فراوانی وجود دارد که سال 2022 در کل بهتر از سال 2021 باشد.
مد و زیست‌پایداری
واژه زیست‌پایداری به طور فزاینده‌ای نقل محافل شده است. زیست‌پایداری به نظر برخی کارشناسان نه تنها موضوعات زیست‌محیطی بلکه مسائل اقتصادی، اجتماعی و دیگر مولفه‌ها را نیز دربرمی‌گیرد. می‌گویند صنعت مد مسئول 92 میلیون تن پسماند در سال است. فقط در ایالات متحده 300 میلیون جفت کفش پسماند می‌شود و در جهان 22 میلیارد جفت کفش راهی زباله‌دانی‌ها می‌شود. در بریتانیا و ایالات متحده 90 درصد پایپوش‌های مستعمل راهی گورستان‌های زباله می‌شود. در حالی بسیاری از آن‌ها یک سال هم کار نکرده‌اند. 77 درصد مصرف‌کنندگان تمایل دارند این پسماند کاهش یابد و 60 درصدشان می‌گویند حاضرند پول بیشتر بابت کفش‌های زیست‌پایدار بپردازند. طبق ادعای شرکت کوانتیس که خدمات مشاوره‌ای زیست‌پایداری عرضه می‌کند 14 درصد انتشار گازهای گل‌خانه‌ای جهان به پایپوش اختصاص دارد. شرکت ارام در فرانسه دارای 10 برند پوشاک و پایپوش است و از سال 2018 یک برنامه زیست‌پایداری را به اجرا در آورده است تا نشان دهد بازار انبوه مد هم می‌تواند در عین سودآوری دارای مقبولیت اجتماعی باشد. مدیر بخش توسعه زیست‌پایدار این شرکت ایزابل دفونتاین می‌گوید « صنعت مد اگر دایره‌ای نشود از بین خواهد رفت.»
اثرات پایدار
تغییرات ناشی از کرونا ارزش تحقیقات بیشتری را دارد تا مشخص شود حالت دائمی پیدا کرده‌اند یا روندی برای بازگشت به وضعیت عادی رخ داده است. برای مثال کار از خانه تا حدی تداوم یافته است. با توجه به افزایش هزینه‌های گرمایش در زمستان آیا شرکت‌ها کارکنان را به انجام کار از خانه تشویق خواهند کرد یا هزینه سوخت برای کار در خانه هم سنگین خواهد بود؟ آیا پایپوش خانگی، راحتی و ورزشی همچنان رونق بیشتری از پایپوش‌های مد روز خواهند داشت؟ پیامد دیگر جنگ اکراین این خواهد بود که ارتش‌ها و وزارت‌خانه‌های دفاع پول بیشتری صرف پایپوش‌های نظامی و ایمنی کنند.
آمار موقت سال 2022 برای برندهای معروف ورزشی نشانگر رشد محدود تا سپتامبر بود. آدیداس در نه ماه نخست نسبت به دوره مشابه در سال قبل بدون در نظر گرفتن ارز یک درصد و بر اساس یورو 8 درصد رشد داشت. در سپتامبر بازار اروپا و آمریکا ضعیف شد، چین همچنان دچار تبعات سیاست به صفر رساندن کرونا بود، از دست رفتن بازار روسیه اثر منفی داشت و انباشتگی انبارها افزایش تبلیغات را ضروری می‌کرد. اما وضعیت بسیاری از برندهای معروف در ایالات متحده حاکی از مثبت شدن آمارشان در 2022 است. برای مثال والورین 10 تا 11.6 درصد رشد پیش‌بینی می‌کند، اسکچرز در نه ماه نخست 19 درصد رشد داشت و امید دارد در کل سال به حول و حوش 7 میلیارد و 300 میلیون دلار برسد. کالرس به رشد 4 تا 6 درصد و کلمبیا به رشد 10 تا 12 درصد امید دارد.
نتیجه
به دلیل پیش‌گفته امسال برای کشورهای بسیاری رفته رفته دشوارتر می‌شود. واردات ایالات متحده بیانگر رشد است به ویژه آن که صادرات چین دارد قوی می‌شود. احتمال دارد تولید و مصرف کفش در سال 2021 در مسیر رشد بوده باشد که تا حدی ناشی از وضعیت نه ماه نخست سال بود ولی رشد کمتر و یک‌رقمی محتمل است. در روزگاری نامطمئن به سر می‌بریم که هیچ رویدادی بعید نیست و در نتیجه پیش‌بینی کردن از سر یقین وضعیت دو یا سه سال آینده دل شیر می‌خواهد.
ترجمه: شادی کدخدازاده
world footwear2023
