استان البرز سی و یکمین استان ایران است. کرج به عنوان مرکز این استان در ۲۰ کیلومتری غرب تهران قرار گرفته که با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و 200 هزار نفر، پنجمین شهر پرجمعیت ایران پس از شهرهای تهران، مشهد، اصفهان و تبریز محسوب میگردد. نام این استان از رشتهکوه البرز گرفته شده است که بخش مهمی از آن از شمال این استان میگذرد. به دلیل اینکه در استان البرز از همه اقوام ایرانی ساکن هستند، این شبکه، شبکه وحدت و همدلی لقب گرفته است.
به دعوت اتحادیه کیف و کفش کرج و برای بررسی وضعیت صنعت این استان سفری به این شهر داشتیم و در دفتر اتحادیه کفاشان و با حضور حسین اباذری و دو تن از اعضای هیات مدیره اتحادیه به گفت و گو نشستیم.
گزارشی از فعالیت های اتحادیه کیف و کفش کرج
حسین اباذری: در حال حاضر اتحادیه کیف و کفش کرج 700 عضو دارد که تعدادی از اعضا توزیع کننده و تعدادی دیگر نیز تولیدکننده کیف و کفش هستند.
کمتر از 10 درصد تولیدکنندگان کیف و کفش کرج زیر نظر اتحادیه مشغول فعالیت هستند و بقیه فعالیت زیرزمینی دارند و از آنجایی که هیچ گونه حمایتی از این قشر زحمتکش در اتاق اصناف و علی الخصوص سازمان صنعت، معدن و تجارت نمیشود؛ متاسفانه تمایلی برای گرفتن جواز از اتحادیه را ندارند.
تولیدکنندگان کوچک واقعا درخواست زیادی ندارند. بعضیها با دریافت وامهای اندک هم کارشان سرعت میگیرد و رو پای خودشان می ایستند. برای دریافت همین وام اندک آنقدر پیش پایشان دست اندازی میکنند که در پیچ و خم مسائل اداری گرفتار میشوند و به قول معروف عطایش را به لغایش میبخشند. در حال حاضر از اعضای هیات مدیره آقای ولیاله ادیبی تولیدکننده هستند.
ولی الله ادیبی: تولید ما کفش ورزشی به صورت دستی است. روزی 30 تا 40 جفت تولید کفش ورزشی با رنج قیمتی 110 هزار تومان داریم. دو مشکل عمده برای تولید در کرج داریم. یکی از آنها مشکلات پیچ و خم اداری و دیگری دوری و نزدیکی به شهر تهران است. چون به تهران نزدیک هستیم هر کسی میخواهد خریدی انجام دهد، میرود و از تهران خرید میکند. خرید لوازم و مواد اولیه همه باید از تهران انجام شود. کارگر و متخصص کفش هم باید از تهران بیاوریم چرا که کارگر کفش باید متخصص باشد.
مشکل اداری هم مربوط به اداره دارایی و بیمه است. همه ما بارها و بارها شعار سال رونق تولید، حمایت از تولید را شنیدهایم ولی عملا هیچ گونه حمایتی نمیبینیم و ادارات حمایتی از تولید نمیکنند. اداره بیمه قشنگ تیشه به ریشه ما میزند. دارایی و بانکها هم همینطور. الان یک بانک نام ببرید که به راحتی وام به تولیدکننده بدهد.
در بحث رونق تولید از ستاد رفع موانع تولید کشور با ما تماس گرفتند و خواستار اعلام مشکلات شدند. زمانی کارخانهای در اشتهارد زدیم. بانک آمد و کارخانه را توقیف کرد. 40 تا 45 نفر نیرو با روزی 500 جفت تولید داشتیم. دستگاه تزریق داشتیم ولی الان همه اینها تعطیل شده است. در حال حاضر به یک کارگاه کوچک 100 متری با سه، چهار نفر نیرو بسنده کردهایم و با روزی 30 تا 40 جفت کفش کار تولید میکنیم.
همه این مشکلات تنها برای ما نیست بلکه برای بقیه تولیدکنندگان کرج هم با این مشکلات دست و پنجه نرم میکنند. تولیدیهایی داریم که با سرمایه 20 یا 30 میلیون تومان، پنج خانواده از آن روزی میگیرند. یک کارگاه کفاشی یک نفر برشکار، یک نفر پستاییساز، یک نفر پیشکار، یک نفر کارجمع کن دارد. همه این افراد تعدادی شاگرد دارند و هر کدام از آنها سرپرست خانوادهشان هستند.
در واقع مشکل ما این است که وقتی صاحب کار پول ندارد تا کارگاه را بچرخاند، کارگران هم از کار بی کار میشوند یا یک روز کار دارند و روز دیگر کاری نیست تا انجام بدهند خوب اینها درآمدی ندارند.
مشکلات فروشگاه داران کرج
رحیم صفری: من فروشگاه صندل مردانه و زنانه دارم. در دهه هشتاد فروش خیلی خوبی داشتم. مغازهای با متراژ بالا و در خیابان اصلی کرج ایجاد کرده بودم. اما از اوایل دهه 90 با افت بسیار زیاد در تک فروشی روزانه مواجه شدم. قبلا در ماه حداقل چهار نیسان برای مغازه بار از تهران و کرج تخلیه میکردم. با شروع افت شدید فروش، متوجه شدم که کفش فروشی به صرفه نیست و با این که 35 سال در این کار سابقه داشتم و از دوران جوانی دست فروشی کرده بودم و با تمام فوت و فن و روشهای تک فروشی آشنا بودم به هر طریق تلاش کردم شرایط را حفظ کنم اما متاسفانه دیدم امکان پذیر نیست و لذا مغازه را تغییر کاربری دادم.
کرج جمعیت بالایی دارد. به جرات میتوان گفت همین نزدیکی تهران به کرج باعث شده خریداران کفش نیازهایشان را از تهران تامین کنند. در دهه 80 مشتریهایی از شهریار، قلعه حسنخان و هشتگرد می آمدند کرج و خرید میکردند. شرایط بسیار تغییر کرده به خاطر نزدیکی مترو به مجتمعهای تجاری بزرگ و ترافیک شهری خریداران برای خرید کفش به مغازههایی که بیست سال از آنجا خرید میکردند دیگر نمیروند.
مجتمعهای تجاری بزرگ هم مزید بر علت شدهاند. همه این مجتمعها، جمعیت آن منطقه را به سمت خودشان متمرکز میکنند. الان از یک خیابان آن طرفتر دیگر به منطقه ما مراجعه نمیکنند. منطقه ما منطقهای بسیار پرجمعیت و بزرگ است. آن قدر مجتمع تجاری ایجاد شده که دیگر نمیشنویم که مشتری از جاهای دور بیاید اینجا خرید کند.
حسین اباذری: شهر کرج 2 میلیون و 200 هزار نفر و استان البرز 4 میلیون نفر جمعیت دارد. به نسبت جمعیت کرج متاسفانه فروش کفش بسیار کم است. چند عامل باعث شده تا فروش کرج کم شود. اولین عامل نزدیکی به تهران است. امروز مردم کرج مترو سوار میشوند و مترو بازار تهران پیاده میشوند، خرید میکنند و بر میگردند.
دوم این که تعطیلی کارگاههای کوچک موجب شده تا مردم به دستفروشی کشانده شوند به طوری که بیشترین آمار دست فروشی را در کرج داریم.
اتحادیه قدرت اجرایی برای برخورد با پدیده دستفروشی را ندارد. جلسات متعددی با شهرداری، شورای شهر، استاندار و امام جمعه درباره این موضوع داشتهایم و از آنجایی که بخشی از این معضل به موضوع بیکاری بر میگردد، تمامی مسئولان و دستاندرکاران از موضوع بیکاری در هراس هستند و میگویند اگر بیشتر فشار بیاوریم شاید عواقب بدتری ایجاد شود و ممکن است مسئله سیاسی گردد.
از استانهای دیگر اگر دوستان بخواهند در کرج سرمایهگذاری یا فعالیت کنند، اتحادیه به آنها کمک میکند و باتوجه به شناختی که از شهر کرج داریم به آنها مشاوره و کمک میکنیم.
ولی الله ادیبی: پنج منطقه در کرج داریم که مراکز خرید هستند. بازارهای سنتی کرج تعطیل شدهاند. مغازههای محلی مثل قبل کار نمیکنند. به جای بازارهای سنتی مراکز لوکس تجاری مثل مهستان در گوهردشت یا المهدی کاملا جا افتادهاند و از بهترین بازارهای کفش هستند.
صحبت آخر
حسین اباذری: از شما ممنونم و آرزو دارم کسانی که در این صنعت زحمت میکشند بیشتر با هم همکاری کنند.
دغدغه تمام دولتهای دنیا اشتغال و معضل بیکاری است. اگر دولت توجه بیشتری به تولیدکنندههای کوچک داشته باشد بار سنگینی از دوشاش برداشته خواهد شد. این تولیدکنندههای کوچک در واقع کوچک نیستند، ما فکر میکنیم کوچک هستند هرکدام از آنها 5 تا 6 خانوار را روزی میدهند.
اتحادیهها فقط برای جواز صادر کردن نیستند. چه اشکالی دارد تولیدکنندهها و بنکداران بیایند و آمار بگیرند. تولیدکننده و بنکدار باید بیشتر با اتحادیهها ارتباط داشته باشند و از اتحادیهها راهنمایی بگیرند. ما در اتحادیه نشستهایم تا با راهنمایی درست مردم را به آن چیزی که میخواهند، برسانیم.
ولی الله ادیبی: درخواستم از شما به عنوان یک رسانه این است که زحمت بکشید اولا رستهها و کسانی که لازم و ملزوم این صنعت هستند را به هم معرفی کنید. من تولیدکننده، امروز به زیره فروش و جنس فروش نیاز دارم. کاری کنید که اینها بتوانند همدیگر را بشناسند و دوم این که حرفهای ما از جمله دغدغهها و مشکلات تولید و سایر مسائل مطرح شده را به گوش مسئولان برسانید تا باری از دوش تولیدکننده برداشته شود.
رحیم صفری: بین فروشگاهدارها و مردم باید اعتماد ایجاد کرد. به جای این که مردم کرج برای خرید به تهران بروند، باید بتوانیم با تامین اجناس با کیفیت و ارائه خدمات و قیمت مناسب این اعتماد را ایجاد کنیم. همه باید برای بازگرداندن این اعتماد از دست رفته تلاش کنیم.