اعضای اتحادیه سراجان تهران در جلسه‌ای کم‌سابقه با مسئولان سازمان امور مالیاتی گردهم آمدند تا به بررسی و رفع ابهام در زمینه مسائل مالیاتی در سال‌جاری بپردازند. در این جلسه مسئولان و کارشناسان امور مالیاتی به تشریح مالیات‌گیری در سال ۱۴۰۱ پرداخته و به سوالات و ابهامات در این زمینه پاسخ دادند.
مالیات باید مطالبه شود
به گزارش مجله اخبار صنعت چرم و کفش، معاون و رئیس هیات تخصصی حسابرسی اداره کل مالیات شرق تهران با اشاره به این موضوع که آنچه باعث فاصله بین سازمان امور مالیاتی با فعالان اقتصادی می‌شود، آن است که در قانون‌های مالیاتی ابهاماتی وجود دارد، تصریح کرد: این ابهامات منجر به برخی سوالات می‌شود که ما مسئولان سازمان امورمالیاتی وظیفه خود می‌دانیم تمام مبانی حقوقی آن را تشریح و توضیح بدهیم. وی در ادامه تاکید کرد: مالیات باید مطالبه شود و این حق دولت است. معنی مالیات یعنی تامین مخارج جاری مملکت توسط اعضای آن مملکت. به عبارت دیگر هر یک از ما نقشی در آبادانی این مملکت برعهده داریم که باید از طریق پرداخت مالیات ادا شود.
نوراللهی در ادامه خاطرنشان کرد: مالیات انواع مختلفی دارد از جمله مالیات اشخاص حقوقی که شامل شرکت‌ها می‌شود. شرکت‌ها تلاش می‌کنند و درآمدزایی دارند که بخشی از این درآمدها سهم دولت است.
وی درباره مالیات عنوان کرد: در مالیات ما با عدد و رقم سرکار داریم. شرکت‌ها و افراد باید واقعیت‌های شغل خود را بیان کنند که در این صورت چه بسا که از معافیت مالیاتی نیز برخوردار شوند. در برخی موارد نیز شاهد هستیم که برخی واقعیت‌های شغل خود را بیان نمی‌کنند و به دردسر می‌افتند.
رویکرد سازمان امور مالیاتی متفاوت از سال‌های گذشته
این مقام مسئول در امور مالیاتی در ادامه با اشاره به رویکرد سازمان امور مالیاتی در سال جدید عنوان کرد: رویکرد ما در سال جدید متفاوت از سال‌های گذشته است. در بحث مشاغل ما دو حالت را دنبال می‌کنیم؛ حالت اول، استفاده از مفاد تبصره ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم و حالت دوم نیز تسلیم اظهارنامه عادی است. در هر دو حالت تشویق‌هایی در نظر گرفته شده است. بعد از جلسات متعدد با اصناف سازمان امور مالیاتی به این نتیجه رسیدیم که از یک مبلغ مشخص از درآمد خدمات یا فروش (در برابر فروش، کالا وجود دارد و در برابر درآمد خدمات، کالایی وجود ندارد و نیروی انسانی در آن دخیل است برای نمونه فرد می‌تواند مهندس مشاور یا تعمیراتی باشد) مالیات دریافت می‌شود. در صنف شما آن‌چنان‌که مشخصا وجود دارد بحث فروش مطرح است.
نوراللهی ادامه داد: سازمان امور مالیاتی اعلام کرد، از سال ۱۴۰۰ به بعد تمام فعالان اقتصادی که میزان فروش آنها کمتر از ۱۰۰ برابر معافیت موضوع ماده ۸۴ باشد، می‌توانند از تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌ها استفاده کنند. به عبارت دیگر، اگر واحدی در طی سال کمتر از ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان فروش داشته باشد، می‌توانند از تبصره ماده ۱۰۰ استفاده کند. وی با اشاره به تبصره ماده ۱۰۰ در ادامه توضیح داد: اگر مودی‌ای فرمی را به عنوان تبصره ۱۰۰ پر کند، همان اظهارنامه مالیاتی او تلقی می‌شود که خلاصه‌ای از فعالیت‌ها و درآمدهاست. زمانی که فرم ۱۰۰ تسلیم شود، دیگر به نگهداری هیچ‌گونه مدارک، اسناد و دفاتر نیاز ندارد. حتی نیاز به حضور فیزیکی نیز نخواهد بود؛ در صورتی که فعالیتی که فرد اعلام می‌کند، مبتنی بر واقعیت‌های اقتصادی باشد. برای نمونه اعلام می‌شود که مبلغ پوز واحدی در سال ۱۴۰۰ به میزان ۳ میلیارد تومان بوده است. قاعدتاً هر فردی حدود تراکنش خود را می‌داند از این‌رو امکان دارد از این مبلغ بالاتر یا کمتر را بیان کند یا این که دقیقا همین مبلغ را بازگو نماید. اگر مبلغی که در دستگاه پوز اعلام شده است با واقعیت صنف مطابقت داشته باشد، بلافاصله فرد باید مبلغ را تایید کند و پرونده او بسته می‌شود.
امتیاز تبصره ۱۰۰ قانون مالیاتی
وی ادامه داد: امتیاز دیگری که سازمان امور مالیاتی برای تبصره ۱۰۰ در نظر گرفته، آن است که اگر واحدی براساس واقعیت‌ها درآمدش کمتر از ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان باشد و ماده ۱۰۰ را پر کند، ضریبی که برای وی در نظر گرفته می‌شود، ۵۰ درصد ضریب واقعی است. اگر واحدی تمایل داشته باشد که فرم تبصره ۱۰۰ را پر کند، ضریب فعالیت برای آنها ۸ درصد محاسبه خواهد شد و این یک امتیاز بزرگی است، یعنی برای او نصف محاسبه می‌شود. اگر واحدی همان واقعیت دستگاه پوز را وارد کند، سامانه مالیات تراکنش‌های او را محاسبه خواهد کرد.
این مسئول امور مالیاتی ادامه داد: حالت بعدی آن است که مبلغ اعلام شده، بسیار زیاد است، در حالی که مبلغ واقعی پوز به آن میزان نبوده است. در این صورت باید مبلغ واقعی را اعلام کند تا مالیات آن محاسبه شود. در صورتی که مودی تراکنش خود را پایین‌تر اعلام کند، مشمول کتمان می‌شود. از آنجایی که اتصال دستگاه‌های پوز همیشگی است و در مراحل مختلف توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود، مودیان بهتر است قیمت نزدیک به واقعیت را بیان کنند. اگر مودی مطابق دستورالعملی که سازمان داده است، عدد واقعی را بیان نکند بدون شک در مراحل بعد در مراحل تایید مبلغ واقعی از طرف بانک مرکزی و سایر نهادها مطالبه می‌شود. در این صورت کار مودی دوبرابر شده و برخی جرائم به او تعلق می‌گیرد. برخی نیز به مبلغ پوز نگاهی نمی‌کنند و میزان درآمد واقعی خود را اعلام می‌کنند که در این صورت می‌توانند از الزامات تبصره ۱۰۰ استفاده کند که در نهایت مالیات آنها محاسبه و پرداخت می‌شود. در این میان برخی مودیان را به اعلام مبلغ‌های پایین تشویق می‌کنند که دردسر آن در آینده گریبان‌گیر خود آنها خواهد شد.
اظهارنامه‌های مالیاتی خود را واقعی پر کنید
نوراللهی در ادامه به حالت سوم پرداخت و عنوان کرد: اگر دستگاه پوزی درآمد ۴ میلیارد را نشان بدهد، اما مودی خودش می‌داند که درآمدش ۸ میلیارد بوده، در این صورت پیشنهاد می‌شود تسلیم‌نامه اظهارنامه ماده ۱۰۰ را پر نکند، بلکه اظهارنامه عادی با شرایط مندرج در آن را پر کند، زیرا اگر این کار را انجام ندهد در آینده اطلاعات دستگاه پوز وی مطابقت و با مبلغ واقعی مقایسه می‌شود و این کار وی، به معنای عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی تلقی می‌شود و این به معنای ۳۰ درصد جریمه غیرقابل بخشش است. بنابراین کسانی که درآمد خود را نزدیک به واقعیت بیان می‌کنند اگر بالاتر از ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان است باید اظهارنامه عادی رد کنند در این صورت اگر زیر ۴ میلیون و ۸۰۰ میلیون تومان است، می‌توانند از فرم تبصره ۱۰۰ استفاده کنند و مالیات خود را پرداخت کنند.
وی در ادامه با اشاره به برخی مزیت‌های دیگری که سازمان امور مالیاتی در نظر گرفته است، بیان کرد: مزیتی که خود سامانه انجام می‌دهد آن است که اجازه نمی‌دهد سه برابر مبلغ سال گذشته مالیات برای مودی در نظر گرفته شود. یعنی حداکثر مالیاتی که محاسبه می‌شود بیشتر از سه برابر مالیات سال گذشته نخواهد بود. این برنامه‌ای است که در سامانه اعلام شده است.
همچنین محمد موسی‌پور دبیر هیات تخصصی حسابرسی مالیاتی شرق تهران با اشاره به این موضوع که تاکنون برگزاری جلسه‌ای بین یک صنف و سازمان امور مالیاتی کم سابقه بوده است، خاطرنشان کرد: یکی از سیاست‌های سازمان امور مالیاتی که طی سال‌های گذشته تغییر کرده، سیاست‌های تعاملی است که خود این جلسه بیانگر این موضوع است. امیدواریم این جلسه مفید واقع شود و ابهامات برطرف شده و به سوالات پاسخ داده شود و نتیجه خوبی حاصل شود که هم به نفع صنف و هم به نفع دولت خواهد بود. وی در ادامه افزود: واقعیت این است که در نظام مالیاتی، هر اندازه که مودی مالیاتی اطلاعات بیشتری داشته باشد، سازمان راحت‌تر خواهد بود و هر اندازه سازمان امور مالیاتی شفاف‌تر عمل کند مودیان راحت‌تر خواهند بود. ما به دنبال این هستیم که اگر ابهاماتی در زمینه مالیات وجود دارد آن را برطرف کنیم.
وی ادامه داد: در نحوه محاسبه مالیات، میزان درآمد افراد بر اساس دستگاه پوز محاسبه می‌شود، مگر اینکه مودی اثبات کند که نقل و انتقال دستگاه پوز او تماما مربوط به فروش او نبوده است. واقعی بودن آن نیز برعهده مودی است. باید اثبات کند آنچه که از طریق دستگاه پوز او کشیده شده غیرتجاری بوده است.
موسی‌پور ادامه داد: برای سال ۱۴۰۰ اگر بخواهند اظهار تبصره‌ای پر کنند، سازمان محدودیتی برای مامور مالیاتی در نظر گرفته است. اگر مامور مالیاتی سابقه فردی را کم بنویسد یا به هر دلیلی مالیات ننویسد، براساس اطلاعات به‌دست آمده مالیات او ۱۰ برابر نخواهد شد و مالیات آنها حداکثر تا ۳ برابر افزایش خواهد یافت. ممکن است در هر صنفی به صورت انگشت‌شمار موارد این‌چنینی یافت شود. افرادی هستند که خود نیز آگاهند که سالیان سال کار کرده‌اند، اما مالیات خود را پرداخت نکرده‌اند. سازمان امور مالیات کسانی که پایه آنها پایین اعلام شده را سه برابر اعلام کرده است، چراکه به یکباره نمی‌تواند شیب مالیات را صعودی کند.
سیاست قطعی‌سازی بدون رسیدگی
وی ادامه داد: سیاست دوم سازمان سیاست قطعی‌سازی، بدون رسیدگی است. امور مالیاتی کشور از سال ۱۳۹۸ به بعد سیاست خود را مبنی بر قطعی‌سازی بدون رسیدگی قرار داده است، یعنی به ۸۰ درصد از پرونده‌های مالیاتی به ماموران مالیاتی اجازه رسیدگی نداده است. چه کسانی می‌توانند از این ۸۰ درصد استفاده کنند، کسانی که شفافیت مالی داشته باشند، یعنی کسانی که اظهارنامه مالیاتی خود را به صورت دقیق پر کرده باشند. این بر مبنای اعتماد است و این اعتماد دو طرفه است به عبارت دیگر قرار شده است که ۸۰ درصد مودیان مالیاتی هر آنچه گفته‌اند، سازمان به آنها اعتماد کند و مودیانی که واقعیت را بیان نمی‌کنند مودیان «پرریسک» نامیده می‌شوند که وظیفه مامور مالیاتی است که مو را از ماست جدا کند.
این مقام مسئول در امور مالیاتی در ادامه تاکید کرد: مودیانی که به صورت شفاف واقعیت را بیان کرده و درآمد و هزینه‌های خود را بیان می‌کنند، جریمه نخواهند شد، اما مودیانی که درآمد خود را کتمان کنند، مشمول جریمه می‌شوند. وی تاکید کرد: باید برای کارهای مالی خود وقت بگذاریم و از متخصص و کارشناس مربوطه استفاده کنیم.
موسی‌پور همچنین درباره تبصره ۱۰۰ توضیح داد: این تبصره در حقیقت برای افراد ضعیف در نظر گرفته شده است، زیرا افرادی که درآمد خود را کتمان می‌کنند، اما در واقیعت درآمد آنها بالای ۴ میلیارد و ۸۰۰ هزار تومان است، در نهایت اطلاعات آنها از طریق بانک‌ها و شرکت‌ها به دست ما خواهد رسید. خواهش من این است که اگر واحدی درآمدش از ۴ میلیارد و ۸۰۰ هزار تومان بیشتر است، اظهارنامه مالیاتی عادی پر کند و تبصره ۱۰۰ را رد نکند. فردی که اظهارنامه تبصره ۱۰۰ را رد می‌کند و مشمول آن نیست، علاوه بر اینکه مالیات او را به صورت عادی محاسبه می‌کنیم، مشمول ۳۰ درصد جریمه کتمان نیز شده و مالیات او خیلی سنگین می‌شود.
رسیدگی‌های امور مالیاتی مبتنی بر ریسک شده است
همچنین نوراللهی عنوان کرد: رسیدگی‌های سازمان امور مالیاتی مبتنی بر ریسک شده است، زیرا کسانی که درآمد خود را کتمان می‌کنند، هم درآمد سال جاری و هم سنوات گذشته آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورتی که مودیانی که درآمدهای واقعی خود را بیان کنند، مودیان کم ریسک محسوب شده و پرونده آنها بسته می‌شود و در سال تنها یک بار اظهارنامه باید رد کنند. نکته بعدی این است که برخی اظهار می‌کنند که کافی‌نت اینگونه اظهارنامه را برای ما رد کرده است، این افراد باید بدانند که کافی‌نت هیچ مسئولیتی در قبال این اظهارنامه ندارد.
در ادامه موسی‌پور همچنین عنوان کرد: برخی در کار پخش و عمده‌فروشی هستند که مطابق قانون عمده‌فروش‌ها مشمول مالیات ارزش افزوده هستند که این افراد نیز باید حتماً ثبت‌نام کنند، در غیر این صورت اداره مالیات ارزش افزوده آنها را ثبت‌نام خواهد کرد و ۱۰ سال گذشته را نیز از آنها دریافت خواهد کرد. عمده‌فروش‌ها پیگیر موضوع باشند که ارزش‌افزوده مرور زمان ندارد و هر زمان که اطلاعات به دست مامور مالیاتی برسد مالیات از مودی گرفته می‌شود.
وی ادامه داد: برخی افراد نیز هستند که مالکیت ملک برای فرد دیگری است، اما کاسب فرد دیگری است. شبکه شاپرک اطلاعات افرادی که دارای دستگاه پوز هستند را ثبت می‌کند.
مالیات اجاره کمتر از مالیات مشاغل شده است
همچنین نوراللهی در ادامه توضیح کرد: موضوع مالیات مالک و مستاجر که از دستگاه پوز استفاده می‌کنند مشکلات بسیاری ایجاد کرده است. به صورت قانونی اگر مالکی ملک خود را اجاره می‌دهد باید مالیات اجاره‌ای آن را پرداخت کند و کنار برود و مستاجر نیز مالیات شغلی خود را پرداخت کند و کنار برود، اما موضوع این است که مالک نمی‌خواهد مالیات اجاره را پرداخت کند.
وی ادامه داد: یک زمانی مالیات اجاره بالاتر از مالیات مشاغل بود، هم‌اکنون با توجه به تمهیدات جدید، مالیات مشاغل بیشتر از مالیات اجاره شده است. هم‌اکنون اگر مالکی پرونده مالیاتی را به نام خودش صادر کند، باید تنش بلرزد. توصیه ما این است که مالک مالیات اجاره‌نامه پرداخت کند و مستاجر مالیات شغلش را بدهد.
نوراللهی ادامه داد: با توجه به بخشنامه بانک مرکزی دستگاه‌های پوز باید متصل به یک پرونده مالیاتی باشند و یک پرونده مالیاتی برای آن دستگاه پوز تشکیل می‌شود.
وی همچنین با اشاره به ضرایبی که در سال ۱۴۰۰ نصف می‌شود، عنوان کرد: این ضرایب مربوط به سال۱۴۰۰ و تبصره ۱۰۰ است و به سوابق قبل باز نمی‌گردد.
وی همچنین عنوان کرد: اگر کسی یک میلیارد فروش داشته باشد ۹۶،۵ درصد آن هزینه محسوب شده و سه و نیم درصد سود محسوب می‌شود.
نواللهی همچنین بیان کرد: تفکیک بین حساب‌های شخصی و تجاری نیز انجام شده است. هم‌اکنون اداره‌ای به نام تراکنش‌های بانکی وجود دارد که تراکنش‌های بانکی افراد را مورد بررسی قرار می‌دهد، از این رو مجددا تاکید می‌کنم که درآمدهای خود را کتمان نکنید، اگر فردی اظهارنامه غیرواقعی رد کند، ممکن است تراکنش‌های پنج سال قبل او مورد بررسی قرار بگیرد.
همچنین موسی‌پور عنوان کرد: در نظام مالیاتی بهتر است که از کلمه ضریب استفاده نکنیم، چراکه تنش‌زا می‌شود. تکلیف مودی این است که در پایان سال به موجب اظهارنامه مالیاتی هزینه‌ها، خرید و فروش و سود و زیان خود را بیان کند. این خلاصه‌ای از اظهارنامه مالیاتی است. مامور مالیاتی نیز حساب و کتاب و اسناد این اظهارنامه را از مودی می‌خواهد تا مورد حسابرسی قرار دهد. اگر در این حسابرسی ایرادی پیدا شود، مامور مالیاتی موظف است به صورت کتبی آن را به مودی مالیاتی اعلام کند. اگر این حساب و کتاب به صورت دقیق بیان نشود، ممکن است فرد مشمول دو برابر مالیات شود. زمانی که فرد اطلاعاتی را بیان می‌کند مامور باید براساس شغل عنوان شده ضریبی را به دست بیاورد، زیرا نمی‌تواند به صورت سلیقه‌ای عمل کند. از این رو یک ضریب استاندارد میانگینی برای هر شغلی تعریف می‌شود. این ضرایب تا پایان سال ۱۳۹۰ بدان ضرایب مالیاتی گفته می‌شد. مجموعه‌ای بر اساس یک کار کارشناسی به صورت میانگین این ضرایب را تعیین می‌کنند. اما اگر مودی به صورت دقیق اطلاعات خود را بیان کند، نیازی به ضریب نخواهد بود. تبصره ۱۰۰ نیز با توجه به تقاضاهای بسیاری که از طریق اتحادیه‌ها شد، ضرایب را کمتر کردند.
