فائزه حجازی
در تمامی اشکال و ارتباطات غیرکلامی، رنگ یکی از سریعترین روشهای انتقال پیامها و معانی است. رنگها به شدت با احساسات آدمی در ارتباط هستند و ضمن تحریک آن، نماد ذهنیات انتزاعی و افکار گوناگون هستند و همزمان بیانگر سرخوشی، آرزوی تکامل و یادآور زمان و مکان دیگری هستند که باعث ایجاد حس زیبایی شناسی و یا واکنشهای احساسی در انسان میشوند.
جالب است بدانید، برای اندازهگیری تاثیر رنگ، هیچ مکانی بهتر از بازار نیست. بازار جایی است که در آن رنگ حکم کلیدی، حیاتی و اساسی را در برقراری ارتباط ایفا میکند.
اغلب از رنگ به عنوان فروشنده خاموش یاد میکنند که در نگاه اول مشتری را به خود جذب میکند و این پیام را القا میکند که این محصول در چه زمینهای است.
در عین حال رنگ محصول برای شرکت تجاری یا تولیدکننده مورد نظر، هویتساز است و به فروش آن کالا یا خدمات کمک کند.
چرخه رنگ دارای سه رنگمایه اصلی «قرمز، زرد، آبی» و سه رنگمایه ثانویه «نارنجی؛ بنفش و سبز» است.
رنگهای داغ: این دسته رنگها جلب توجه میکنند و به نظر می رسد که طرح به طرف بیرون میآید. رنگ داغ، رنگ گرم، قوی و تهاجمی است که با قدرت خود روی انسانها اثرات مختلفی همچون افزایش فشار خون و تحریک سیستم عصبی می گذارد .
رنگهای یخ: رنگهای یخی یادآور یخبندان و برف است احساساتی که به وسیله رنگهای سرد (مانند آبی سرد) تولید می شود متابولیسم بدن را پایین میآورد و حس آرامش شخص را بالا می برد. آبی اشباع شده یک رنگ یخی است و در حالات درخشندگی این رنگ، بسیار قوی است. گفتنی است وقتی رنگ سرد و گرم کنار هم قرار میگیرند مثل آتش و یخ نوسان ایجاد میکنند.
رنگهای گرم: رنگهایی که حاوی قرمز هستند را شامل می شوند. با اضافه کردن رنگ زرد به قرمز، رنگهای گرم اساسا از رنگهای یخ متمایز میشوند. رنگهای گرم تسلی بخش و مطلوب هستند.
رنگهای سرد: مبنای رنگهای سرد آبی است و تنها به خاطر اضافه شدن رنگ زرد به ترکیبشان از رنگهای یخ متمایز می شوند و تولید زرد-سبز، آبی-سبز میکنند مثل آبی فیروزهای و سبزِخام. رنگهای سرد احساس طراوت و تازگی را به ما القا می کنند.
رنگهای روشن: ملایمترین و کمرنگترین رنگها و تا حدودی شفاف هستند. رنگهای روشن محیط را باز می کنند و حس نشاط، سکوت و روشنایی را به ما القا میکنند. آنها درواقع شبیه به پردههای حریر در یک پنجره و حاوی پیام آرامش هستند.
رنگهای تیره: رنگمایههایی هستند که دارای رنگ سیاه در ترکیبشان میباشند. این رنگها فضا را می بندند و باعث میشوند فضا کوچک به نظر برسد. از لحاظ موسمی، رنگهای تیره القا کننده فصل پاییز و زمستان هستند.
رنگهای درخشان: مقدار رنگ خالص در یک رنگمایه درخشندگی آن را مشخص میکند. شفافیت رنگهای درخشان با حذف رنگ خاکستری یا سیاه بدست می آید. آبی، قرمز، زرد و نارنجی رنگهای با درخشندگی کامل هستند. نشاط و شادی که رنگهای درخشان دارند برای استفاده در بستهبندیها، مُد و تبلیغات بسیار مناسب هستند.
رنگهای بیرمق: این رنگها دارای حداقل 65 درصد سفیدی در ترکیباتشان هستند و دارای رنگمایه کمی هستند که اغلب اشاره به نرمی و رمانتیک بودن دارند. به عبارت دیگر القا کننده ملایمت هستند و غالبا در فضای داخلی منزل و محیط کار استفاده میشوند.
خصوصیات روانشانسی رنگها:
قرمز: نمایانگر هیجان، سرعت، قدرت، لذت، شور و هیجان است و باعث احساس گرمی میشود به طوری که قهوه در یک فنجان قرمز گرمتر از قهوه در یک فنجان آبی به نظر میرسد. قرمز باعث جلب توجه فوری میشود و اولین رنگی است که در تاریکی دیده میشود.
زرد: شادترین رنگ طیف است همراه با حس گرمی، خوش بینی و شادی. بنابراین رنگی مطلوب برای علائم و بستهبندی کالاها است. همچنین باعث تحریک فکر کردن میشود. تایپِ سیاه روی یک زمینه زرد خواناترین ترکیب رنگی است و کمک به حفظ مطلب در حافظه میکند. جالب است بدانید بیش از حد قرار گرفتن در معرض زردِ روشن میتواند باعث بی قراری و اضطراب شود!
سبز: از لحاظ روانشناسی، سبزِ روشن آرامبخشترین و تسکیندهندهترین رنگ در طیف است. از سوی دیگر میتواند باعث بهبود در دید شود. رنگ سبز برای مردم یادآور بهار، طبیعت، زندگی و انرژیِ جوانی است. سبزهای تیرهتر نمایانگر ثبات و رشد است و القاکننده وضعیت اقتصادی بالا و موفقیت است. در حقیقت رنگ سبز سمبل جهانی امن است. همچنین سبز به مفهوم رفتن به جلو است و اشخاصی که سبز میپوشند مهربان و سخاوتمند به نظر میرسند.
نارنجی: محرک و انرژی زاست و نمایانگر دوستی، شادی و ماجراجویی است. نارنجی روشن دارای دید فوقالعاده بالاست و به همین دلیل رنگ مناسبی برای علائم هشدار دهنده یا جلب توجه است و حتی اگر در مقادیر کوچک هم مورد استفاده قرار بگیرد این خصوصیات را داراست.
رنگ نارنجی خیلی راحت روی چشم اثر میگذارد. نارنجیهای تند و پائیزه، گرم، نامتعارف و اشتهاآور هستند در حالی که تونالیته هلویی داشته باشند اثرات شاداب کنندهای روی پوست دارند. تصور میشود مردانی که لباس نارنجی میپوشند انسانهایی خلاق، با حرارت و شوخ طبع هستند و درعین حال ممکن است کمی غیرمسئول باشند. به دلیل خصوصیات فعال و شادی بخش این رنگ، نارنجی رنگ مناسبی برای کودکان، نوجوانان و ورزشکاران است.
آبی: رنگ آبی دوست داشتنیترین رنگ از میان رنگهاست و مطلوب و خاص مردان میباشد. همه ارتباطات ما با آبی مثبت است چرا که یک رنگ آرامش بخش صلح جو و متعالی است. آبی تیره حکم به احترام میکند و نمایانگر صداقت، وفاداری، قابل اعتماد بودن و درستی است. آبی میتواند فضا را بزرگتر بسازد و زمان به نظر میرسد آرامتر از آن چه هست میگذرد. آبی تیره در بسیاری از فرهنگها نمایانگر وفور و توانگری است و وقتی شما بهترین هستید یک روبان آبی دریافت میکنید.
ارغوانی: از رنگ ارغوانی سلطنت، اشرافیت، قدرت، هیجان، شهوت و تجمل تراوش میشود. ارغوانی سیر حالتی روحانی و اسرارآمیز همراه با یک خصوصیت جدی و بزرگ دارد. فکر کنید به کوههای ارغوانی با عظمت.
رنگهای اسطوخودوس و بنفش دارای یک ظاهر شیرین، رومانتیک وغم غربت است.
افراد مایل هستند تا در اتاقهایی که به رنگ ارغوانی است کار کمتری انجام دهند زیرا این رنگ تشویق به رویا دیدن میکند. خانمها اغلب میگویند ارغوانی رنگ مورد علاقه و مطلوبشان است.
صورتی: این رنگ بردبارترین و صبورترین رنگهاست، باعث تشویق مهربانی میشود و وقتی شخص حالتی تهاجمی نسبت به دیگران دارد او را آرام میسازد. به عنوان رنگ زنانه مورد توجه قرار میگیرد. صورتی همراه با رحم و شفقت پرورش مییابد. صورتی آرام بخش و تسکین دهنده است و تصور میشود که به هضم غذا کمک میکند.
صورتی تند دارای بالاترین تمرکز قرمز میباشد و آن را انرژیزاتر شوختر و جذابتر میسازد. مردان صورتیهای هلویی را به صورتیهای ارغوانی ترجیح میدهند.
قهوهای: یک رنگ گرم و راحت است که همراه با زمین، درختان، اجاق، حرارت و خانه میآید. مردم مایلند تولیدات برچسبدار بزرگ را در رنگهای خثنی خریداری کنند خصوصا در یک اقتصاد نامشخص. قهوهای ایجاد راحتی برای مصرفکننده میکند و به عنوان یک کالای بادوام مورد توجه قرار میگیرد.
قهوهای دارای یک حس عمودی در پوشاک است و باعث میشود که شخصی قابل اعتماد، صادق و امین در گفت و گو به نظر برسد. قهوه ایی دارای خصوصیت مردانه و خشن است که خصوصا مورد توجه مردان میگیرد. برای ایجادحس طبیعی بودن کالا، بستهبندی قهوهای مورد استفاده قرار میگیرد.
خاکستری: خاکستری غیر جذاب ظاهر میشود و حالتی رسمی، باوقار و مقتدر را نشان میدهد. برخلاف قهوهای خنثی، خاکستری فاقد گرمی است که بتواند آن را روراست، موقر و با ابهت بسازد و وقتی به تنهایی مورد استفاده قرار بگیرد کمی دلتنگ کننده است. خاکستری القاکننده دانایی، بلوغ و کمال است و ظاهر ثروتمندانهای میبخشد.
خاکستری متالیک قول پیشرفتهای علمی و تکنولوژی را میدهد و به همان اندازه حسی از سرعت و شایستگی را ایجاد میکند.
انواع خاکستری سرد و در دکور خانه آرامش بخش است البته مانع از گفتگوهای نشاط انگیز میشود و یک زمینه غیر جذاب برای غذا خوردن ایجاد میکند.
سفید: سفید سمبل پاکی، معصومیت، خوبی و حقیقت است. اگر چه سفید یک رنگ خنثی است، این رنگ به دلیل اجماع آن با برف و یخ به عنوان یک رنگ سرد مورد توجه قرار میگیرد.
سفید اغلب برای متصور ساختن سادگی و سلامتی استفاده میشود. تکان دادن یک پرچم سفید، سمبل بینالمللی فریادهایی برای صلح است. سفید روی بستهبندی کالاهای لبنیاتی، اقلام کم چرب، و ترکیبات تصفیه شدهای مثل شکر و آرد مورد استفاده قرار میگیرد.
سیاه: سیاه مقتدرترین و ترسناکترین رنگی است که در صورت استفاده زیاد میتواند مهاجمانه ظاهر شود.
سیاه به عنوان رنگی محافظه کار، جدی و بزرگ مورد توجه قرار میگیرد و برای نشان دادن احترام در موقعیتهای رسمی و مهم مورد استفاده قرار میگیرد.
در فرهنگهای مختلف و در نشانهای نجابت خانوادگی، سیاه مظهر غم و اندوه است.
سیاه یک حس سنگین و عمیق میبخشد. مردم فکر میکنند جعبههای سیاه سنگینتر از جعبههای سفید هستند. متن در یک زمینه سیاه سختتر خوانده میشود.