کارگروه آموزش اخبار صنعت چرم و کفش ورکشاپ و لایو آموزشی- اینستاگرامی «ساخت و ساز چرم و آشنایی با مزیت استفاده از آزمایشگاههای استاندارد چرم» را روز پنجشنبه 7 بهمن 1400 با همکاری شرکت شهرکهای صنعتی استان تهران و شرکت صنایع چرم وطن و تدریس عباداله یوسفزاده برگزار کرد تا برای دومین بار، مخاطبان رسانه تخصصی اخبار صنعت چرم و کفش در چهار ساعت آموزشی، با مراحل تولید چرم آشنا شوند.
به گزارش اخبار صنعت چرم و کفش، این لایو آموزشی که در صفحه اینستاگرامی مربوط به آموزش چرم برگزار شد میزبان حدود 70 نفر از هنرجویان بود و از حمایت معنوی علی اژدرکش، رئیس اتحادیه کفشهای ماشینی تهران، نوین چرم، دانشگاه وحدت تربت جام، دانشگاه مشهد و … برخوردار بود.
اما تاریخچه آموزش تولید چرم در ایران چه بوده و در حال حاضر برگزاری چنین ورکشاپهایی چه مزیتی دارد؟
تاریخچه آموزش تولید چرم در ایران
عباداله یوسف زاده، مدرس دورههای تخصصی چرم و استاد دانشگاه در این خصوص گفت: سالها است که آموزش چرم در ایران متولی ندارد.
زمانی مرکز ایزوی چرم آسیا در تهران بود. در سال 1344 سازمان فائو به تهران آمد و مرکز بهبود پوست و چرم را بنا گذاشت و به مدت 4 سال مدیرت این مرکز را بر عهده گرفت، به مرور آموزش چرم سازی در ایران شرایط مطلوبی پیدا کرد. در سال 1348 مدیریت این مرکز به وزارت صنایع واگذار شد و این روند تا سال 1358 ادامه یافت. به این ترتیب، ایران در دهه 50 در حوزه چرم سازی حرفی برای گفتن داشت.
پس از آن، مدیریت این مرکز به اداره کار واگذار شد اما با تمام تلاشی که شد، نهایتا در سال 1362 این مرکز تعطیل شد و تمام امکانات آن از بین رفت. پس از آن دیگر، مرکزی برای آموزش چرم نداشتیم و تمام افرادی که در این حوزه فعال بودند از افراد آموزش دیده در آن مرکز بودند و یا به صورت استاد و شاگردی از این افراد آموزش دیدند. در این زمان گاها در شهرهایی از جمله تبریز و تنکابن آموزشهای جسته گریختهای در حوزه چرم انجام میشد. تا اینکه در سال 1383 انجمن چرم از طریق همکاری با دانشگاه علمی- کاربردی دورهای را طراحی کردند و آموزش را بر عهده گرفتند.
سال 1384 مدیریت این مرکز را که در خیابان زرتشت تهران واقع است، دانشگاه علمی- کاربردی بر عهده گرفت و آموزش به صورت پودمانی و پس از آن با ورودی از کنکور فعالیت کرد. با این حال، بعدها به علت مسائل مالی، این دانشگاه رشتههای دیگر را نیز پذیرفت و چرمسازی به حاشیه رفت. با این وصف دانشجویان کم شدند.
با شروع دولت یازدهم، مرکز آموزش چرم به چرمشهر منتقل شد و زیر نظر دانشگاه علمی- کاربردی و شرکت شهرکهای صنعتی ادامه فعالیت یافت. اما در سال 1396، 1397 تمام دانشجویان فارغالتحصیل شدند و پس از آن این دانشگاه ورودی جدیدی نداشت؛ پس عملا تعطیل شد. بیشتر دانشجویان این رشته افرادی بودند که خود در این حوزه فعال بودند پس این فرایند آموزشی کمک کرد تا فعالان حوزه چرم علمشان به روز شود. البته 5 نفر هم در مقطع کارشناسی ارشد پذیرفته شدند و تا جایی که میدانم امروز ما 2 نفر داریم که فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته چرم هستند.
جایگزینی آموزش ضمن خدمت با آموزش آکادمیک
به مرور زمان پیشکسوتان صنعت چرم یا از این حرفه خارج شدند و یا درگذشتند و ما خلاء متخصص در حوزه تولید چرم را به طور جدی احساس کردیم. برای پر کردن این خلاء متولی خاصی نداشتیم. از سوی دیگر حتی اگر میخواستیم در تهران آموزش جدی تولید چرم داشته باشیم، این فارغ التحصیلان جایی برای استخدام نداشتند. از این رو، امروز بر این باوریم که ما به آموزش ضمن خدمت بیش از آموزش آکادمیک نیازمندیم و در همین عرصه نیز بیشتر فعالیت میکنیم.
دنیا در حال تغییر است. به عنوان مثال سازمان فائو همان زمان که به ایران آمده بود در ترکیه نیز حضور داشت. حالا ترکیه به تمام دنیا سرویس علمی، آموزشی و فنی میدهند اما ما صادرکننده سالامبور شده ایم.
زمانی که دولت از این آموزش کنار کشید، مدیران بخش خصوصی که به تغییرات محیط حساس هستند و سنتی کار کردن را دیگر پاسخگو نمیبینند شروع به آموزش ضمن خدمت برای کارکنان خود کرده اند.
کارگروه آموزش اخبار صنعت هم در این حوزه فعال شده است که ارزش این کار بسیار بالا است و امیدواریم که این زحمت را صنعت ارج بنهد. این نوع آموزش را سال 1397 چرم مشهد شروع کرد و حدود یک هفته برای نیروهای خود آموزش ضمن خدمت گذاشت و پس از آن مرحوم حاج عباس ترکمان برای آموزش نیروهای جدید کلاسهای ضمن خدمت برگزار کرد و امروز نیز باری دیگر این کلاسها در آنجا برپا است.
این تجربهها مفید بوده و موجب شده کارفرمایانی که نیروهای جدید میگیرند، برای آموزش کارکنان خود برنامه ریزی کنند تا در صحنه رقابت عقب نمانند.
صنعت چرم ایران در حال دگردیسی است
صنعت چرم یا باید باقی بماند و یا باید از بین برود. آنهایی که معتقدند این صنعت باید باقی بماند نیاز به آموزش دارند. اما افراد جدیدی که وارد این صنعت میشوند هیچ جایی برای آموزش ندارند. از سوی دیگر شرکتهایی که از خارج از کشور برای توزیع مواد میآیند، تنها مواد را معرفی میکنند و نحوه استفاده از آن را آموزش نمی دهند. علاوه بر این، شیوع بیماری کرونا و نیز هزینههای سرسامآور موجب شده است تا تامین مدرس از خارج از کشور نیز برای کارخانهها ناممکن شود. لذا باید از مدرسان داخلی استفاده کنند. لذا آموزش برای فعالان حوزه محصولات چرمی بسیار بالا است.
ضرورت استفاده از آزمایشگاههای استاندارد چرم
مدیرانی که آموزش را برای نیروهای خود اجرا میکنند با توجه به نیاز روز دوست دارند در کارخانههای خود آزمایشگاه کنترل کیفی داشته باشند. یعنی مدیران امروز ما که همگی بخش خصوصی هستند به این حد از آگاهی رسیدهاند که از طریق روشهای قدیمی نمی توانند کار کنند و باید از آزمایشگاه استفاده کنند تا نیازهای خودشان را رفع کنند. همه افرادی که چرم و کالاهای چرمی را خریدارند باید بتوانند از خدمات آزمایشگاهها استفاده کنند. اما مشتریان و کاربران محصولات ما نمی دانند باید دنبال چه استانداردی بروند. لذا خریداری میکنند و اما وقتی به مشکل بر میخورند نمی توانند جواب سوالاتشان را از کسی بپرسند. با این حال هنوز مطالبهگری از سوی مردم برای استاندارد سازی محصولات چرمی ایجاد نشده است.
افزایش آزمایشگاههای چرم در ایران
با وجود این، مدیران ما به این نتیجه رسیدهاند که نباید منتظر مطالبهگری مشتری بمانند. هرچند برای ایشان هزینهبر است اما به این نظر رسیدهاند که برای رقابت در بازار داخلی و خارجی باید کیفیت محصولات خود را بالا ببرند و این کار از طریق آزمایشگاهها امکان پذیر است.
بر این اساس در تبریز 3 آزمایشگاه فعال است و چهارمین آزمایشگاه در حال تجهیز شدن است و تهران نیز چهارمین آزمایشگاه آماده شده است و دو آزمایشگاه دیگر نیز در حال شکل گیری هستند.
به طور کلی روند افزایش آموزش و شکل گیری آزمایشگاههای چرم در ایران را مثبت ارزیابی میکنم و امیدوارم صنعت چرم و محصولات چرمی ایران به زودی نتیجه این تحولات را ببیند.