پژوهشگاه پليمر و پتروشيمی ايران در سال 1365 با عنوان «مرکز تحقيقات و توسعه علوم و تکنولوژي پليمر» آغاز به کار کرد و مدتي بعد نام آن به پژوهشگاه پليمر و پتروشيمي ايران تغيير يافت. اين پژوهشگاه با هدف توسعه علوم و فناوری مواد پليمری و پتروشيميايی، تربيت نيروي انساني متخصص و پژوهشگر، تقويت ارتباط با صنعت و دانشگاه، رفع نيازهاي کشور در اين رشته و مشارکت در توليد جهاني علم تاسيس شد. اين پژوهشگاه که زير نظر وزارت علوم، تحقيقات و فناوري فعاليت مي‌کند، در شهرک علم و فناوری پژوهش در کيلومتر 15 اتوبان تهران-کرج واقع است. اين پژوهشگاه افزون بر داشتن 11 کارگاه و 22 آزمايشگاه تخصصي، مرکز رشد فناوري پليمر، مرکز نوآوري و تجاري‌سازي، مرکز کامپيوتر، از مجهزترين و غني‌ترين کتابخانه تخصصي پليمر در ايران نيز برخوردار است.
پژوهشگاه پليمر و پتروشيمي ايران شامل چهار پژوهشکده علوم پليمر، پژوهشکده فرايند پليمرها، پژوهشکده مهندسی و پژوهشكده پتروشيمي است و نيز از سه گروه پژوهشی تبديل گاز، سنتز مواد پتروشيميايي، طراحي مهندسي و ساخت تشكيل شده است.
همچنين فعاليت‌هاي تحقيقاتي پژوهشکده علوم در چهار گروه پژوهشي گروه علوم پليمر، گروه پليمرهاي زيست سازگار، گروه پلي‌يورتان، الياف و نانو پليمرها و گروه سامانه‌هاي نوين دارورساني توسعه يافته است.
گروه پلي‌يورتان و پليمرهای پيشرفته
همزمان با تاسيس پژوهشگاه پليمر و پتروشيمي ايران، گروه پلي‌يورتان با چهار عضو هيات علمي شروع به فعاليت کرد. در ادامه، فعاليت‌هاي گروه علاوه بر پلي‌يورتان‌ها به سمت الياف پليمري و همچنين مواد پيشرفته پليمري و پليمرهاي مقاوم حرارتي چون پلي‌ايميدها، پلي‌سولفون‌ها و پلي اتر کتون‌ها نيز گسترش پيدا کرد. با گسترش حوزه فعاليت‌ها در اين گروه اعضاي جديدي نيز به آن پيوستند و امروز اين گروه با هفت عضو هيات علمي مشغول فعاليت است.
گروه پلي‌يورتان و مواد پليمري پيشرفته، گروهي تخصصي است كه در زمينه شيمي و تكنولوژي پلي‌يورتان‌ها و مواد پليمري پيشرفته نظير پلي‌ايميدها، پلي‌سولفون‌ها و پلي اتر کتون‌ها فعال است.
همچنين فعاليت در زمينه الياف پليمري نيز شاخه‌اي ديگر از كارهاي تحقيقاتي اين گروه را تشكيل مي‌دهد. بطور كلي فعاليت‌هاي اين گروه شامل ساخت انواع مواد اوليه پلي‌يورتان‌ها، طراحي فرمولاسيون و ساخت محصولات مختلف پلي‌يورتاني، فعاليت در زمينه پليمرهاي پيشرفته مقاوم حرارتي و پليمرهاي زيست سازگار، انجام پروژه‌هاي تحقيقاتي در زمينه مواد اوليه الياف و روش‌هاي فرايند آنها، برگزاري دوره‌هاي آموزشي كوتاه‌مدت و بلندمدت براي صنايع مربوطه و تربيت نيروهاي متخصص است.
اين پژوهشکده مجهز به تجهيزاتي چون راكتور بوچي، آون معمولي، آون خلاء، راكتورهاي شيشه‌اي پليمريزاسيون، دستگاه كارل فيشر، دستگاه تقطير چرخان، انواع همزن‌هاي مكانيكي و… مي‌باشد.
كاربرد روش غير ايزوسياناتي براي تهيه زخم‌پوش‌هاي پلي‌يورتاني، طراحي و ساخت واحد آزمايشگاهي و نيز فرمولاسيون پيش پليمر پلي‌يورتاني، سنتز و شناسايي رزين‌هاي آلكيدي قابل مصرف در تهيه پلي‌يورتان‌هاي پايه آبي و… از جمله طرح‌هاي جاري اين پژوهشکده است و افزايش مصرف پلي‌ال‌هاي سبز در فوم پلي‌يورتان، پژوهش در توليد کاتاليست وارداتي اين صنعت، فرمولاسيون‌هاي اکونوميک، توليد پيش پليمرهاي مورد نياز و وارداتي از جمله برنامه‌هايي است که اين پژوهشگاه در دست اجرا دارد.
برگزاري دوره‌هاي آموزشي براي آناليز مواد اوليه پلي‌يورتان، برگزاري دوره تمام فرمولاسيون فوم‌هاي پلي‌يورتاني، دوره افزايش مقياس در پلي‌يورتان و توليد پلي‌ال‌هاي تجديدپذير براي کاهش توليد دي اکسيدکربن از جمله اقداماتي بوده که اين پژوهشگاه طي سال‌هاي گذشته براي صنعت انجام داده است.
در تعامل بیشتر صنعت پتروشیمی با صنعت کفش
در پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران و با حضور کارشناسان و دست‌اندرکاران این پژوهشگاه و فعالان حوزه صنعت کفش در خرداد ماه سال ۱۴۰۱ نشستی برگزار شد تا اقدامات این پژوهشگاه در راستا صنعت کفش به‌صورت مدون تدوین و در قالب یک تفاهم‌نامه با انجمن کفش قم بسته شود. در این نشست مفاد و اهداف این تفاهم‌نامه مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
یکی از تاکیدات حضار در این نشست، تاکید بر تامین مواد اولیه بود. تاکید بعدی نیز در زمینه فرمولاسیون بود. موضوع دیگر تربیت نیروی انسانی در حوزه کفش و احداث شهرک صنعتی کفش قم نیز مورد توجه قرار گرفت.
اهداف تفاهم‌نامه
یکی از دست‌اندرکاران و کارشناسان پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران درباره این موضوع که باید هر چه سریع‌تر این تفاهم‌نامه بسته شود، توضیح داد:
در وهله نخست، مبنای این تفاهم نامه می‌تواند مشاوره تخصصی در خصوص تهیه طرح‌های توجیهی برای تولید پلیمرها و افزودنی‌های مورد نیاز در صنعت کفش است.
دوم مشاوره تخصصی و مشارکت در توسعه فرمولاسیون‌ها از انواع اجزای کفش تا خواص تعیین‌شده یا رفع عیوب تولیدات فعلی جهت ایجاد یا بیشتر کردن مقبولیت تولیدات در جامعه هدف باشد.
سوم مشاوره تخصصی و مشارکت در تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز در صنعت کفش است که در این راستا دانشگاه علمی و کاربردی می‌توانند کمک‌کننده باشد.
چهارم برگزاری همایش‌ها یا میزگردهای تخصصی در حوزه مسائل و الزامات صنعت کفش است تا دغدغه‌هایی که در این صنعت وجود دارد را برای دست‌اندرکاران و تصمیم گیران و همچنین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان به اشتراک گذاشته شود.
در نهایت دادن مشاوره‌های فنی و تخصصی در جهت بازارهای هدف برای صادرات در حوزه کفش است. باید این اهداف اولویت‌بندی شده و جزئیات آن مشخص شود.
برگزاری همایش‌ها و سمینارها
وی در ادامه خاطرنشان کرد: قابلیت‌هایی در حوزه پژوهش وجود دارد که تاکید بر نیروی انسانی دارد. پژوهشگاه امکانات بسیار خوبی دارد که می‌توان از آن بهره گرفت؛ از طریق پژوهشگاه می‌توان سمینارهای مختلفی برگزار کرد.
در این راستا می‌توان یک همایش تخصصی در حوزه کفش برگزار کرد که نیازمند تشکیل یک گروه تخصصی در این زمینه است تا بتوان دغدغه‌های صنعت کفش را مطرح کرد. در این همایش می‌توان از کارشناسان و محققان و اساتید این حوزه دعوت به عمل آورد.
تعامل صنعت و دانشگاه نیازمند تعامل بیشتر
صنعتگران بیشتر به دنبال نتیجه هستند، یعنی اولویت نخست آنان رسیدن به یک نتیجه است، از همین‌رو در استخدام نیرو به دنبال افرادی هستند که تجربه داشته باشند و مدرک تحصیلی آنها چندان برایشان مهم نیست. وی در ادامه خاطرنشان کرد: حلقه مفقوده‌ای بین صنعت و دانشگاه وجود دارد و هر یک مسیر خود را پیش می‌روند. باید این دو تعامل بیشتری پیدا کنند و برای عملیاتی شدن این موضوع باید بین صنعت و دانشگاه یک پروژه تعریف کرد و براساس یک سلسله مراتبی پیش رفت.
تولید باید از مسیر پژوهش عبور کند
معاون پژوهشی و فناوری پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران نیز عنوان کرد: رسیدن به مراحل پژوهش نیازمند سرمایه‌گذاری است، یک شبه نمی‌توان به فناوری رسید، همچنین یک شبه نمی‌توان پژوهشگر شد. صنعتگران باید مشخص کنند که دقیقا چه چیزی از دانشگاه می‌خواهند تا مشخص شود که فناوری آن در کشور موجود است یا خیر.
وی در ادامه تاکید کرد: اگر قرار است یک محصولی تولید شود باید از مسیر پژوهش عبور کند. در این راستا ممکن است برخی تولیدکنندگان این فناوری را از خارج خریداری کنند. برخی تولیدکنندگان نیز می‌توانند صبوری به خرج بدهند تا آن کالا یا آن فناوری در داخل ساخته شود.
ویژگی‌های شهرک کفش قم
همچنین در این جلسه مسئولی از شهرک کفش قم درباره ویژگی‌های شهرک کفش قم عنوان کرد: شهرک کفش در قم با مساحت ۱۶۰ هکتار، نمایشگاه، دانشگاه و ۴۰۰ واحد تولیدی دارد. قرار است در آنجا ۴۰۰ کارخانه احداث شود. برنامه ما این است که این شهرک تا ۵ سال آینده ساخته شود. بابت این شهرک ۵ هزار نفر اشتغال‌زایی خواهد شد.
در استان قم که صندل و کفش تولید می شود، فراتر از تامین بازار داخل به فکر صادرات هستیم. در این راستا نشست‌هایی با کشورهای منطقه برگزار کرده‌ایم. در زمینه تولید دمپایی، کفش، کفش‌های نظامی و مواد اولیه این کفش‌ها و حتی قالب با کشورهای منطقه گفت‌وگوها و تعاملاتی انجام داده‌ایم. کفش قم در حال حاضر به آفریقا و کشورهای دیگر صادر می‌شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در بحث شهرک قم ایجاد یک دانشگاه تخصصی را در نظر گرفته‌ایم، تا در زمینه تربیت نیروی انسانی با مشکل مواجه نشویم. همچنین در نزدیکی‌های شهرک هزار واحد مسکونی برای کارگران این شهرک در نظر گرفته‌ایم. مجوز این شهرک را دریافت کرده‌ایم و در حال حاضر آماده ساخت آن هستیم.
