مقدمه
اطلاعات مدیریت هزینه مفهوم گستردهایست . این نوع اطلاعات عبارت است از اطلاعاتی که مدیر برای اداره توام با کارایی یک واحد تجاری یا سازمان غیرانتفاعی، شامل اطلاعات مالی درباره هزینه ها و درآمدها و نیز اطلاعات غیر مالی درباره بهرهوری، کیفیت و سایر عوامل موفقیت کلیدی در مورد واحد تجاری به آن نیازمند است.
اتکای صرف بر اطلاعات مالی گمراه کننده است زیرا تاکید این نوع اطلاعات عمدتا بر کوتاه مدت و برای مثال در خصوص ماه گذشته است. در حالی که برای نیل به موفقیت در عرصه رقابتی، یک واحد تجاری ناگزیر از تاکید بر عوامل موفقیت در بلند مدت از قبیل پیشرفتهای محصول و شیوه های ساخت، کیفیت محصول ساخته شده و وابستگی مشتری خواهد بود.
در این ارتباط تهیه اطلاعات هزینه مدیریت در زمره مسئولیتهای حسابداران مدیریت است.
اطلاعات مدیریت هزینه برای استفاده در داخل واحد تجاری و به منظور ایجاد تسهیلات در امر مدیریت واحد تجاری تهیه میشود.
وظایف چهارگانه مدیریت
وظیفه حسابدار مدیریت تهیه اطلاعات مدیریت هزینه برای مدیر ارشد مالی و سایر مدیران برای استفاده در واحد تجاری و افزودن بر دامنه رقابتی و موفقیت آن است.اطلاعات مدیریت هزینه برای هر یک از چهار وظیفه اصلی مدیریت تهیه میشود:
1) مدیریت استراتژیک، 2) برنامه ریزی و تصمیمگیری، 3) کنترل عملیاتی و مدیریت، 4) تهیه صورتهای مالی.
مدیریت استراتژیک و مدیریت هزینه استراتژیک
مدیریت استراتژیک موثر برای نیل به موفقیت واحد تجاری یا سازمانی حیاتی محسوب میشود. در وضعیت فعلی، مدیران باید رقابتی بیندیشند این درست همان چیزی است که استراتژی از آنان طلب میکند.
حال با توجه به افزایش روز افزون اهمیت جنبههای استراتژیک در مدیریت، نقش مدیریت هزینه از یک ابزار ساده و سنتی برای هزینهیابی محصول و کنترل عملیاتی به یک وظیفه به مراتب گستردهتر، تاکید بر استراتژیک تبدیل شده است. از این رو مدیریت هزینه استراتژیک عبارت از تهیه اطلاعات هزینه برای تسهیل اصلی ترین وظیفه مدیریت، مدیریت استراتژیک محسوب میشود.
اطلاعات مدیریت هزینه برای انواع سازمانها مفید است: واحدهای تجاری، نهادهای دولتی و سازمانهای غیرانتفاعی.
اطلاعات مدیریت هزینه به طرق گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد. برای این منظور صرف نظر از نوع فعالیت، واحد تجاری باید از قیمت تمام شده عرضه محصول یا خدمت آگاهی داشته، هزینههای ساخت بهبود محصولات یا خدمات فعلی را شناسایی كرده و هزینه های روش های جدید تولید محصول یا خدمت را محاسبه کند. از اطلاعات مدیریت هزینه برای تعیین قیمت، تغییر در محصول یا خدمت عرضه شده جهت بهبود در سودآوری، به روزرسانی تسهیلات ساخت در زمان مقتضی و تعیین روشهای نوین بازاریابی و یا کانالهای توزیع استفاده میشود.
محیط تجاری معاصر
در اثر تغییرات متنوع در محیط تجاری در طی سالیان اخیر تحولات عمده ای در روشهای اجرای مدیریت هزینه به وقوع پیوسته است. این تغییرات به ترتیب عبارتند از 1)افزایش سطح رقابت جهانی،2)پیشرفت در فن آوری ساخت محصول 3)پیشرفت در فناوری اطلاعاتی، اینترنت و تجارت الکترونیکی 4)تاکید بیشتر یر مشتری 5)نوع جدیدتر سازمانهای مدیریتی 6)بروز تغییرات در محیط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تجاری.
1-محیط تجاری جهانی
افزایش روز افزون رقابت در محیط جهانی به مفهوم ان است که واحدهای تجاری برای ماندن در عرصه رقابت به اطلاعات مدیریت هزینه بیش از گذشته نیاز دارند. در وضعیت حاضر واحدهای تجاری برای رقابت در کشورهای دیگر به اطلاعات مالی و غیر مالی درباره امور تجاری وابستهاند.
2-فناوری ساخت محصول
برای ماندن در عرصه رقابت همگانی و جهت مقابله با افزایش روزافزون رقابت در سطح جهان، واحدهای تجاری مستقر در کشورهای مختلف سرگرم استفاده از فناوریهای جدید در ساخت محصول هستند.
3-اقتصاد نوین : استفاده از فناوری اطلاعاتی، اینترنتی و تجارت الکترونیکی
شاید اساسیترین علت بروز تغییرات در طی سالیان اخیر در تمامی کسب و کارها را بتوان گسترش استفاده از فناوری اطلاعات، اینترنت و تجارت الکترونیکی دانست. رشد سریع واحدهای تجاری در استفاده از اینترنت و افزایش کاربرد اینترنت در برقراری ارتباطات، فروش و پردازش اطلاعات بازرگانی شرایطی را به وجود آورده است که به آن اقتصاد نوین اطلاق می شود.
4-اهمیت تاکید بر مشتری
در طی سالیان گذشته موفقیت یک واحد تجاری نوعا در گرو تاکید بر تنها تعداد کوچکی از محصولات با میزان کارآمدی محدود و از طریق سازماندهی تولید بر مبنای قیمت تمام شده پایین، در مدت طولانی، دورههای تولید در حجم بالا و با استفاده از خط مونتاژ خودکار قرار داشت. این در حالی است که در فرآیند تجاری نوین تاکید بر جلب رضایت مشتری میباشد.
5-ساختار مدیریت
برای مقابله با تغییرات صورت گرفته در امر بازاریابی و تولید، ساختار مدیریت نیز با تحولاتی همراه است. با توجه به تاکید به عمل آمده بر ارزش و رضایت مشتری، توجه مدیریت از تمرکز بر معیارهای عملکرد مبتنی بر سود و مالی به ضوابط مبتنی بر مشتری و معیارهای عملکرد غیرمالی از قبیل کیفیت، تحویل به موقع و خدمات تغییر جهت داده است.
6-ملاحظات مربوط به محیطهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی
در محیط تجاری جدید واحدهای تجاری ملزم به رعایت انعطافپذیری و تطبیق با شرایط نوین و قرار دادن مسئولیت بیش تر در کف با کفایت نیروی کار ماهرتر است. به علاوه، تغییرات حاصله این واحدها را ناگزیر ساخته است تا بر عوامل بیرونی تولید محصول یا الزامات مربوط به نحوه خدمترسانی به مشتری نهایی و جامعه جهانی که محل حیات مصرف کننده در آن قرار دارد تاکید ورزند.
در شرایط معمول، مدیران از این تکنیکها برای اجرای گسترده در استراتژی و به منظور ایجاد تسهیلات در امر دستیابی به عوامل موفقیت حساس استفاده میكنند. تکنیکهای موردنظر ازاین قرارند: مبادله اطلاعات منتخب با رقیبان، مدیریت کیفیت جامع، بهبود مستمر(کایزن)، هزینه یابی بر مبنای فعالیت، مهندسی مجدد، تئوری محدودیت، روش تامین یگانه نیازهای مشتری، هزینهیابی هدف، هزینهیابی چرخه حیات محصول و گزارش ارزیابی عملکرد متوازن.
روش مبادله اطلاعات منتخب با رقیبان
این روش فرایندی است که به موجب آن واحد تجاری متعاقب شناسایی عوامل موفقیت حساس اقدام به مطالعه بهترین روشهای مورد استفاده در سایر واحدهای تجاری رقیب برای دستیابی به عوامل موفقیت مورد نظر نموده و ضمن بهینهسازی در فرایندهای مورد استفاده در واحد تجاری تلاش میکند اگر قادر به ارائه عملکردی به مراتب بهتر از سایر رقبا نیست حداقل در دستیابی به این عوامل با آنان برابری كند. این روش برای نخستین بار از سوی شرکت زیراکس در اواخر دهه 1970 یه اجرا در آمد.
مدیریت کیفیت جامع
مدیریت کیفیت جامع تکنیکی است که با استفاده از آن مدیریت اقدام به توسعه خطی مشیها و روشهایی به منظور حصول اطمینان نسبت به فرا رفتن کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده از سوی واحد تجاری در مقایسه با انتظارات مشتریان از این محصولات و خدمات میكند.
بهبود مستمر
بهبود مستمر (که واژه ژاپنی آن کایزن خوانده میشود) یک تکنیک مدیریتی است که با استفاده از آن مدیریت و کارگران خود را برای اجرای یک برنامه برای ایجاد بهبود مستمر در کیفیت و سایر عوامل موفقیت حساس متعهد می دانند.
منبع:
Cost management: A strategic Empasis
-حسابداری مدیریت استراتژیک/تالیف:ادوارد ج. بلوچر-کونگ اچ .چن- توماس دبلیو.لین/ترجمه دکتر حسن مدرکیان
-نشر:مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران،1387