کارشناس ارشد فروش، تولید و خدمات فنی مواد پلی‌یورتان کفش
افزودن کاتالیست مناسب
جهت افزایش بهره‌وری یک سیتسم پلی‌یورتان، معمولا به سیستم کاتالیست اضافه می‌شود که باعث کاهش زمان ژل شدن و فوم شدن آن می‌شود. کاتالیست‌هایی که در سیستم پلی‌یورتان کفشی استفاده می‌شود عبارتند از:
- کاتالیست آمینی
- کاتالیست برپایه اسیدها
- کاتالیست برپایه فلز قلع (ترکیبات آلی فلزی قلع)
در سیستم پلی‌یورتان که برای تولید زیره کفش استفاده می‌شود، عموما از کاتالیست‌های آمین استفاده می‌گردد که برای تسهیل در استفاده، ترکیبات آمینی را در منواتیلن گلیکول و یا دی اتیلن گلیکول حل می‌کنند.
میزان کاتالیست‌ها در مقایسه با مواد دیگر بسیار ناچیز بوده و در حدود یک درصد مقادیر پلی‌ال می‌باشد. تعیین دقیق مقادیر کاتالیست در سیستم بسیار مشکل است. علاوه بر این، از آنجایی که کاتالیست‌ها در چنین مقادیر بسیار کم استفاده می‌شوند، در یک زمان طولانی، مقدار کمی از آن در سیستم پلی‌ال باقی می‌ماند. زیرا گروه‌های فعال کاتالیست‌ها (آمین گروه فعال کاتالیست است) با گروه‌های فعال پلی‌ال (هیدروکسیل گروه فعال پلی‌ال است R-OH) واکنش می‌دهند و باعث غیرفعال شدن کاتالیست شده و اثربخشی کاتالیست در هنگام تولید فوم کاهش می‌یابد.
-درجه حرارت نامناسب مواد اولیه (ایزوسیانات و پلی‌ال)
درجه حرارت بالای واکنشگرها (ایزوسیانات و پلی‌ال)، دلیل افزایش واکنش پذیری بین ایزوسیانات و پلی‌ال بوده که نتیجه آن کاهش زمان فوم شدن و ژل شدن می‌باشد. عکس این قضیه نیز صادق است. با توجه به این که اختلاف دمای قابل ملاحظه‌ای بین دمای قالب و دمای مواد اولیه (ایزوسیانات و پلی‌ال) در دستگاه وجود دارد، زمانی که مواد پس از هم خوردن (Mixing) و خارج شدن از سر هد دستگاه، داخل بخش‌های کوچک قالب ریخته می‌شود، انتقال حرارت زیاد در زمان کم، مشکلاتی در واکنش ایجاد می‌کند که یکی از دلایل پوسته پوسته شدن زیره می‌باشد.
راه حل‌های تغییر در زمان ژل شدن و زمان فوم شدن سیستم پلی‌یورتان
-ذوب کردن ایزوسیانات و پلی‌ال در حداقل زمان و دما قبل از واکنش در سرهد دستگاه
برای جلوگیری از تخریب ایزوسیانات (کاهش گروه‌های فعال) و نیز جلوگیری از تخریب پلی‌ال در حرارت بالا، آنها را طبق دستورالعمل تولیدکننده / فروشنده مواد اولیه در گرمخانه قرار داده و از حرارت دادن در زمان زیاد و دمای بالا جلوگیری شود.
-واکنش پذیری کاتالیست چک شود
کاتالیست‌ها سرعت واکنش را افزایش می‌دهند. برخی از کاتالیست‌ها در طول زمان، به خصوص اگر مخلوط با پلی‌ال باشند (سیستم‌های دو جزئی که فقط یک بخش پلی‌ال و یک بخش ایزوسیانات دارند)، از واکنش پذیری آنها کاسته می‌شود. اگر واکنش پذیری کاتالیستی کاهش یافته باشد، باید کاتالیست جدیدی مورد استفاده قرار گیرد و یا مقدار زیادی از همان کاتالیست اضافه گردد تا سرعت واکنش برای تشکیل فوم کافی باشد.
-هنگام استفاده از هر بشکه مواد جدید، دماهای گرمخانه، تانک دستگاه، شلنگ مواد و قالب‌ها بررسی شود
با تغییر دمای مواد و یا دمای قالب، واکنش پذیری تغییر می‌کند. پس دمای گرمخانه، دمای مواد درون مخزن دستگاه، دمای شلنگ‌ها و دمای قالب‌ها به طور دائمی بررسی و کنترل شوند. هیچگاه به درجه‌ای که دمای گرمخانه را نشان می‌دهد، اعتماد نکنید و همیشه روش دومی برای تعیین دمای گرمخانه داشته باشید.
مشکلات ظاهری و قابل مشاهده
-حفره بزرگ و قابل مشاهده در قسمت‌هایی از زیره
بعد از قالب گیری (خارج کردن زیره از قالب) ممکن است، قسمت‌هایی از زیره دارای حفره‌ای باشند و یا حداقل بخشی از سطح زیره دارای حفره باشد. گاهی اوقات این حفره‌ها آنقدر بزرگ هستند که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده هستند. این حفره‌ها معمولا در قسمت‌هایی از زیره به وجود می‌آیند که زیره در آن مناطق نازک است و یا در بخشی از زیره که دارای گوشه و زاویه می‌باشند، بوجود می‌آیند.
دلایل به وجود آمدن حفره‌های بزرگ در بخش‌هایی از زیره
-گیر افتادن حباب‌های بزرگ هوا هنگام تزریق (ریزش) مواد درون قالب
با توجه به این که ریزش مواد درون قالب مرحله‌ای می‌باشد، هنگام ریختن مواد هوا نیز به همراه مواد، درون قالب حبس می‌گردد. اگر هوای ایجاد شده امکان و فرصت خروج از قالب را نداشته باشد، هوای به دام افتاده درون قالب، باعث ایجاد حفره‌های متنوعی در قسمت‌های مختلف زیره می‌شود. حبابت‌های گیر افتاده درون قالب بیشترین حفره‌ها را در قسمت‌های نازک زیره، به خصوص در دیواره‌های بخش نازک زیره به وجود می‌آورد. یکی از مهمترین دلایل آن بالا بودن ویسکوزیته ایزوسیانات است.
-کوتاه بودن زمان فوم شدن
وقتی مواد درون قالب ریخته شد، مقداری هوا نیز به همراه مواد به درون قالب هدایت می‌شود. این هوا به طور طبیعی میل به خارج شدن از درون مواد و قالب دارد و همواره در حرکت به سطح بالایی مواد می‌باشد. اما عمل خروج هوا از سطح مواد و در نتیجه خارج شدن از قالب، نیاز به زمان دارد. اگر زمان فوم شدن مواد، بسیار کوتاه باشد، حباب‌های هوا فرصت کافی نخواهند داشت تا از سطح مواد به بیرون از قالب هدایت شوند و به اجبار درون قالب به دام می‌افتند که دلیل اصلی ایجادحباب در زیره می‌باشد.
