تالیف: رمضان حسن‌پور
کارشناس ارشد فروش، تولید و خدمات فنی مواد پلی یورتان کفش
راه‌حل‌های جلوگیری از بوجود آمدن پیچ و خم، رگه رگه، جوش و نقطه در زیره
الف- از هم زدن(میکس شدن) کافی مواد اولیه تشکیل‌دهنده اطمینان داشته باشید (هرچه دور هم زدن در سر هد بالا باشد، محصول بهتری خواهیم داشت)
به کار بردن رنگدانه در سیستم پلی‌یورتان، بهترین نشانگر برای درک عدم هم زدن مناسب می‌باشد. اگر هم زدن کافی و مناسب نباشد، به راحتی رنگدانه‌ها در جاهای مختلف زیره، متفاوت پخش خواهند شد و زیره کیفیت مناسبی از نظر جوش‌ها نخواهد داشت.
ب- پخش کردن پرکننده‌ها در یک خمیر مناسب
پرکننده‌ها را در یک خمیر مناسبی حل و پخش کنید، سپس به پلی‌ال و یا پری‌پلیمر اضافه نمایید تا از جوش زدن‌های زیاد جلوگیری شود.
پ- از پرکننده‌هایی(فیلر) با دانه‌بندی ریزتری استفاده شود
پخش کردن دانه‌بندی‌های ریز به عنوان فیلر در بستر مواد پلیمری بسیار دشوار می‌نماید تا پرکننده‌های با دانه‌بندی بزرگ. اما، جداشدن فیلرها با دانه‌بندی‌های بزرگ از بستر پلیمری آسانتر صورت می‌گیرد.
د- مواد با ویسکوزیته بالا استفاده شود
اگر جدا شدن فیلر (پرکننده) اتفاق افتد، با استفاده از مواد با ویسکوزیته بالاتر، این مشکل حل می‌شود.
و- استفاده از سیستم پلی‌یورتان با زمان فوم شدن بالا
روش عمومی برای به حداقل رساندن نقاط جوش خورده و رگه در زیره، ریزش مواد درون قالب با روندگی بالا و یا استفاده از سیستم پلی‌یورتان با زمان فوم شدن(Rise time) بالا است.
مشکلات و مسایل تولید
خواص فیزیکی پایین زیره
خواص فیزیکی نامرغوب یک زیره الستومر پلی‌یورتان، عموما کارایی زیره نامیده می شود. آزمایش‌هایی وجود دارند که نشان‌دهنده مشکلات کارایی زیره هستند.
خطاهای تکراری از قبیل: نسبت نادرست پلی به ایزو و پخت ناکامل زیره به راحتی هنگام تست یک زیره قابل شناسایی هستند.
خطاهای غیر تکراری(تصادفی) از قبیل: حرارت دادن بیش از حد ایزو(پری پلیمر) که باعث کارایی کم در زیره می شوند را به سختی می‌توان با آزمایش زیره شناسایی کرد.
دلایل خواص فیزیکی پایین زیره
الف- نسبت پلی به ایزو نادرست است
مهمترین مساله در تولید زیره با کیفیت بالا، داشتن نسبت پلی به ایزو (استوکیومتری) مناسب و صحیح می‌باشد. بهترین نسبت پلی به ایزو را با روش نفوذسنجی(Penetrometer) اندازه‌گیری کرده و برای داشتن خاصیت قدم زنی بهتر( Flex test) یک واحد مقدار ایزو را از بهترین نسبت کاهش می‌دهند.
ب- ایزوسیانات بیش از حد حرارت دیده است
اگر ایزوسیانات بیش از حد حرارت دیده باشد (ذوب کردن در گرمخانه با حرارت بالا و زمان زیاد) خواص فیزیکی زیره را همانند نامناسب بودن نسبت پلی به ایزو کاهش می‌دهد.
با حرارت دیدن بیش از حد ایزوسیانات درصد گروه‌های فعال ایزو(NCO%) کاهش می‌بابد که خود باعث به هم خوردن نسبت مناسب و واقعی پلی به ایزو خواهد شد.
پ- پخت ناکافی زیره درون قالب
با پخت کافی زیره درون قالب، زنجیره‌های پلیمری کامل شده و استرس داخلی پلیمر کاهش می‌یابد، در نتیجه یک زیره با پلیمریزاسیون کامل خواهیم داشت.
راه‌حل‌های جلوگیری از خواص فیزیکی پایین زیره
الف- نسبت واقعی و مناسب پلی به ایزو رعایت شود
بسیاری از تولیدکننده‌ها نسبت پلی به ایزو را تقریبی محاسبه می‌کنند، که حدود 5% از نسبت واقعی فاصله دارد. همین 5% اختلاف در نسبت واقعی پلی به ایزو اثرات بسیاری در خواص مکانیکی و فیزیکی زیره دارد. با توجه به امکان متفاوت بودن درصد گروه فعال ایزوسیانات(NCO%) در هر بشکه از ایزو پیشنهاد می‌شود که با هر بشکه جدید از مواد، مخصوصا ایزوسیانات، نسبت واقعی با روش نفوذسنجی تعیین شود تا از خطاهای احتمالی در نسبت پلی به ایزو جلوگیری شود.
ب- ذوب کردن مواد اولیه(پلی‌ال و ایزوسیانات) در گرمخانه با حداقل زمان و حرارت
بشکه‌های پلی‌ال و ایزوسیانات را در حداقل زمان و حرارت ذوب کنید و پس از ذوب شدن اگر دمای واقعی مواد درون بشکه با دمای پیشنهادی سازنده مواد یکی باشد، بلافاصله به درون مخزن دستگاه منتقل شده و در کمترین زمان استفاده گردد.
پ- پیشنهادهای تولیدکنده مواد اولیه در خصوص ذوب کردن رعایت شود.
بهترین حالت برای آماده کردن مواد اولیه قبل از انتقال به دستگاه تولید، ذوب کردن پلی‌ال و ایزوسیانات در درجه حرارت 80 C0 به مدت 8 ساعت می باشد. بعضی از مواد پلی‌یورتان زیره کفش نیاز به شرایط دیگری برای آماده‌سازی دارند که تولیدکننده آنها را گوشزد می‌کند. این شرایط با توجه به نوع مواد اولیه تشکیل‌دهنده پلی و ایزو، شرایط نگهداری و شرایط دمایی متفاوت خواهد بود.
سختی پایین و یا بالای زیره
اندازه‌گیری سختی زیره، یک اندازه‌گیری آماری بوده و 3± واحد از مقدار اندازه‌گیری شده متوسط قابل می باشد. اگر سختی اندازه‌گیری شده بیش از 3 واحد بالا یا پایین باشد، می‌توان گفت سختی زیره تغییرکرده است.
ادامه دارد…
