مهندس میرحبیب موسوی، سالیان سال است به صورت تخصصی در مورد پلییورتان تحقیق کرده است و مقالات مختلفی را برای تولیدکنندگان زیره و کفش در اختیار ما گذاشته است که در نشریه اخبار صنعت چرم و کفش به چاپ رسیده است. در این شماره باز به سراغ ایشان رفتیم تا در مورد مواد پییو و خصوصیات این مواد درصنعت کفش صحبتی داشته باشیم. نتیجه این گپ و گفت را در ادامه میخوانید.
مهندس موسوی درباره Pu مورد استفاده در صنعت کفش گفت: واژه پلییورتان که بهطور مختصر Pu نامیده میشود، بهدستهای از مواد شیمیایی اطلاق میشود که از واکنش پلیالها و ایزوسیاناتها بهعنوان مواد اصلی تشکیلدهنده بهدست میآید. ایزوسیاناتها به حدود ۱۳گروه و بیشتر تقسیم میشوند. پلیالها هم خودشان به دو گروه تقسیم می شوند پلی استر و پلی اتر. در صنعت کفش از پلی استر و از یک نوع ایزوسیانات استفاده میشود.
موسوی در ادامه توضیح داد: پلیاستر از واکنش دیاسید با دیاو تشکیل میشود. در صنعت کفش از اسید آتلیک استفاده میکنند و زمانی که پلیاستر با ایزوسیانات واکنش میدهند خواص فیزیکی و مکانیکی بهتری نسبت به پلیاترها پیدا میکند. ضعف پلیاسترها نسبت به پلیاترها آن است که در برابر آب مقاومت کمتری از خود نشان میدهند چون قطبیت بیشتری دارند. در صنعت کفش، پلییورتانها بهدلیل موادی که دارند، خواص مکانیکی بهتری در دانستیه (وزن مخصوص) کمتر دارند مثلا قابلیت انعطاف بهتری دارند.
موسوی در ادامه خاطرنشان کرد: Pu برای نخستینبار در جنگ جهانی دوم در آلمان توسط دانشمندی بهنام «اتوبایر» کشف شد. این ماده نهتنها در صنعت کفش، بلکه در صنایع مختلف از جمله صنایع نظامی، تشک و ابرسازی و… کاربرد دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا ایزوی Pu را چهار کشور بیشتر نمیسازنند، عنوان کرد: ایزوی این مواد را به این دلیل ۴ کشور بیشتر نمیتوانند بسازنند که عامل سیانور دارد؛ از این رو بهدلیل سمی بودن، ایزوی آن به هر کشوری داده نمیشود.
موسوی درباره واحدهایی که در ایران مشغول تولید هستند، گفت: در ایران خط تولید Pu با ظرفیت بسیار پایین راهاندازی شده است، در حالی که ظرفیت اسمی آن سالیانه باید بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تن باشد اما در ایران با ظرفیت اسمی ۳۰۰ تن تولید میشود که با قیمت بالا هم محصولات خود را به فروش میرسانند.
موسوی همچنین در پاسخ به این پرسش که کشورهای مختلف Pu تولید میکنند، تفاوت این Puها چیست، گفت: مواد شیمیایی در دنیا با کوچکترین تغییرات دمایی و فشار از خود واکنش نشان میدهند؛ از اینرو کنترل این واکنشها در محیط بسیار مهم است. پس اگر کنترل واکنشها به شکل ضعیفی انجام شود محصولاتی که در محیطهای مختلف به دست میآیند و تولید میشوند، نیز متفاوت خواهد بود.
بنابراین واکنش و مدت زمان آن و عوامل دیگری نیز در تولید Puها مهم بهشمار میروند و تاثیرگذار هستند. بنابراین کیفیت مواد شیمیایی در نقاط مختلف دنیا بهدلیل شرایط متغیر با یکدیگر متفاوت است. البته تجربه کنترل واکنشها در تولید Puمیتواند بسیار مهم قلمداد شود.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا کویمز را تبلیغ میکنید، عنوان کرد: از اوایل دهه ۷۰ در ایران استفاده از مواد پلی یورتان به طور جدی آغاز شد که همراه با ورود دستگاههای آلمانی و مواد کویمز بود. قبل از آن در کفش ملی از مواد بایر استفاده میشد.
موسوی با اشاره به عوامل تاثیرگذار بر ذهن مشتری عنوان کرد: ذهنیت مشتری درباره مواد اولیه مورد استفاده را کیفیت مواد و کسی که مواد را میفروشد، تغییر میدهد.
در دهه ۷۰ کسی از ماده Pu استفاده چندانی نمیکرد چرا که ترس از شکستن زیره وجود داشت. اما از این دهه به بعد افراد استفاده از آن را یاد گرفتند و آن ترس و عدم اعتماد از بین رفت و افراد برای استفاده از مواد پلییورتان آموزش دیدند.
وی ادامه داد: من ۷۰درصد ورود مواد کویمز به ایران را مرتبط به مواد نمیدانم بلکه آن را مرتبط به فروشنده این مواد میدانم. زمانی که خریدار از خرید خود احساس امنیت داشته باشد و فکر کند دچار ضرر و زیان نشده، با گذشت زمان فروشنده را باور میکند.
وی ادامه داد: همه مواد میآورند، کومیز هم مواد میآورد در حالی که همه بهطور آزاد میفروشند، اما فروشنده کویمز هنوز مواد را به صورت سهمیهای میفروشد تا تعداد افراد بیشتری بتوانند از این مواد استفاده کنند و دست تولیدکنندههای واقعی برسد و البته با قیمت بسیار مناسب در بازار این مواد فروخته میشود.
قیمت مواد در بازار کیلویی 31500 هزار تومان است در حالی که بقیه مواد به قیمت آزاد فروخته میشوند. حتی فروشندگان مواد کویمز برای دور زدن تحریمها دچار ضررهای بسیاری شدهاند و هیچکس هم جوابگوی ضرر و زیانی که به آنها وارد شده است، نیست.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا Puتاریخ مصرف دارد، عنوان کرد: تمام مواد شیمیایی تاریخ مصرف دارند و در محیط تخریب میشوند. پیویسی هم تاریخ مصرف دارد. پییو دچار واکنشهای خودبهخودی میشود، مواد آن با هم ترکیب میشوند و به یکدیگر میچسبند و به مرور زمان تخریب میشوند و کیفیت خود را دست میدهند.
موسوی در ادامه افزود: البته به مدت ۶ ماه تغییراتی در آن ایجاد نمیشود و درصد واکنشهای آنها در سطح بسیار پایینی قرار دارد، اما در برابر آفتاب و گرما به ذرات شیری رنگی تبدیل میشود و به مرور که زمان بیشتری میگذرد به صورت پودر درمیآید و کیفیت خود را از دست میدهد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا به Pu آب یا محلول دیگری میتوان اضافه کرد، گفت: هیچگونه مواد شیمیایی که عامل هیدروژن فعال داشته باشد را نمیتوان اضافه کرد چراکه منجر به بروز واکنش در این مواد میشود. آب عامل فعالکننده است که باعث انتشار گاز co2 میشود.
موسوی در پایان عنوان کرد: رونق صنعت کفش در کشور ما با وجود تحریمها و افزایش قیمت دلار و به عبارتی در شرایط سخت اتفاق افتاده است؛ از این رو صنعتگران باید سعی کنند این بازارها را با دید امروزی از بین نبرند و مراقب آینده آن باشند و کیفیت و اسم و برند این صنعت را در بازار حفظ کنند.